Anna Abrahams over Eye on Art

Programmareeks Eye on Art viert de ontmoeting tussen cinema en andere kunsten. Het is een doorlopend programma op de dinsdagavond, met een meest uiteenlopende invulling. Hier worden de dwarsverbanden tussen film en andere kunsten onderzocht in een vorm die net zo gevarieerd is als de films zelf.

Niet wat, maar hoe

Misschien ben je al eens bij een aflevering van Eye on Art geweest zonder dat je het wist; want thematisch haken de avonden regelmatig aan bij andere programma’s in Eye of de tentoonstelling die op dat moment loopt. Toch ligt de focus van de Eye on Art-avonden niet in de eerste plaats op het inhoudelijke, verduidelijkt programmeur Anna Abrahams. “Hier draait het veel meer om het ‘hoe’ dan om het ‘wat’. Tijdens de tentoonstelling van Ivo van Hove en Jan Versweyveld kijkt Eye on Art bijvoorbeeld naar hoe theatermakers audiovisuele media inzetten in hun voorstellingen en welke nieuwe manieren er zijn om de ervaring van het theater audiovisueel te vertalen.”

Bar

Dat het bij Eye on Art in de eerste plaats gaat om het creatieve proces maakt dat elke avond, in de woorden van Abrahams “als een film met een open einde” is. “Iemand probeert iets uit, en dat uitproberen is waar het over gaat”, benadrukt ze. “Wat daar uitkomt is de ene keer meer je smaak dan de andere, maar het zal altijd iets bijzonders zijn waar je het achteraf nog eens over kan hebben. Ik nodig bezoekers ook altijd uit om erover na te praten in de bar.”

Context

“Iedereen die van bewegend beeld houdt zou hiervan moeten kunnen genieten”, vindt ze. “Ik wil absoluut niet dat het een elitair hoekje is. Er zijn heel toegankelijke films bij, maar soms heb je iemand nodig die even een deurtje opent. Daarom presenteren wij de films altijd in een context.” Vaak zijn makers er zelf bij, of er is een inleiding, een performance of een kleine installatie. Soms vraagt ze een artiest om muzikaal op de beelden te reageren. “Dat is vooral bij abstractere films een mooie manier om toegang te krijgen zonder dat het uitleggerig wordt. Het is eerder alsof je met de ogen van iemand anders meekijkt.”

Avant-garde

Eye on Art duikt ook regelmatig in de rijke collectie van Eye. Voor vroege experimentele films uit de jaren 20 en 30 uit het archief van de Filmliga bijvoorbeeld, of avant-gardefilms uit de jaren 60 en 70, aangekocht door het toenmalige Filmmuseum in samenwerking met het Stedelijk. Zelf stond Abrahams aan het begin van het nieuwe millennium aan de wieg van de Filmbank, een initiatief om het werk van eigentijdse experimentele makers in de Nederlandse zalen te brengen. Ook deze films werden, toen de Filmbank in 2010 opging in Eye, onderdeel van de collectie.

Gemeenschapsgevoel

“De Filmbank zorgde voor een opleving in het genre. Er ontstond weer een soort gemeenschap”, herinnert zij zich. “Het is een DIY-cultuur waarin makers vaak heel solistisch bezig zijn, terwijl een essentieel kenmerk van eerdere bloeiperiodes van de experimentele film juist dat gemeenschapsgevoel is.” De Filmbank leeft voort in het aankoop- en distributieprogramma Selected Artists’ Moving Image. En twee keer per jaar worden deze nieuw aan de collectie toegevoegde werken van zowel beginnende als gevestigde kunstenaars en experimentele filmmakers in Eye on Art gepresenteerd.

Toekomst van de filmkunst

Wie een glimp wil opvangen van de toekomst van de filmkunst zou eens een kijkje moeten nemen bij de Researchlabs, een ander vast terugkerend onderdeel van de programmering. Hier houdt Eye on Art de vinger aan de pols van de aankomende generatie kunstenaars die nu nog op de academies zit. Komend vanuit verschillende kunstdisciplines worden de studenten die aan dit programma deelnemen uitgenodigd om uit de collectie van Eye de inspiratie en het materiaal te putten voor een eigen voorstelling.

Creatieve impuls

“Wat is film en wat kan film nog meer zijn, dat is eigenlijk steeds de hamvraag”, legt Abrahams uit. De kruisbestuiving met andere kunstvormen kan een creatieve impuls geven die de filmkunst in onconventionele richtingen stuwt. “Vaak zie je dat filmvernieuwers oorspronkelijk vanuit andere disciplines komen. David Lynch kwam als schilder van de kunstacademie, Maya Deren was een danseres. Het bereik van hun films was in eerste instantie klein, maar uiteindelijk vinden die vernieuwingen toch hun weg naar een groter publiek.”

Nieuwsgierig

Zo heeft ook Eye on Art inmiddels een trouw publiek van filmliefhebbers aan zich weten te binden. Maar Abrahams is ervan overtuigd dat de programmareeks nog veel meer mensen zou kunnen aantrekken, die er nu nog niet van gehoord hebben of denken dat het niet iets voor hen is. “Als je van film houdt, en nieuwsgierig bent naar wat er nog meer kan met deze kunstvorm, dan zijn deze avonden voor jou.”