#2: Dispossesed Archives

Het verkennen en doorspitten van het archief is achtervolgd worden door de beelden en gewelddadigheden die stevig verankerd zijn in het collectieve geheugen van Nederland. "Tijd herpakt zichzelf, wanneer je maandenlang tegen de stroom in naar het koloniale archief probeert te kijken en te luisteren", aldus Alhaag. "Beelden en amateurfilms van witte, Nederlandse, koloniale officieren die het dagelijkse dorpsleven, traditionele rituelen en alledaagse huishoudelijke werkzaamheden in het toenmalige Nederlands-Indië in beeld brengen, hebben een blijvende indruk achtergelaten."

In Dispossessed Archives: Subversive Laughter and Colonial Headaches zoomt Alhaag in op "de (on)mogelijkheden van alledaagse vormen van verzet en collectieve ongehoorzaamheid door onder andere te luisteren naar de gecodeerde gebaren van de werksters aan hun ‘bazen’. Dit gecodeerde alfabet van gebaren dat de arbeiders en huishoudelijk personeel gebruiken kan gezien worden als een vorm van verzet.

Maar is er ruimte voor hun verzet als het archief het alledaagse, koloniale leven van de ‘meester’ centraliseert? En hoe kunnen we alternatieve methodes, instrumenten en technieken ontwikkelen waarmee we het archief kunnen opdelen in kleine stukjes, om zo opnieuw een samenstelling te maken van rechtvaardigere geschiedenissen? En is dit wel afdoende?

Lezing

Cimatheque is een multifunctionele culturele ruimte in Caïro, Egypte, die middelen, trainingen en programmering aanbiedt aan een gemeenschap van onafhankelijke filmmakers. Naast het hosten van vertoningen, workshops en een laboratorium voor het werken met analoge film, heeft Cimatheque ook een archief dat verhalen over Egyptisch filmerfgoed verzamelt en toegankelijk maakt. Cimatheque heeft sinds de start in 2012 talloze donaties ontvangen van zeldzame films, prints en manuscripten die meer dan zestig jaar Egyptische, Arabische en wereldwijde alternatieve filmgeschiedenis omvatten.

Een zeer belangrijk oeuvre binnen de collectie van Cimatheque is dat van Egyptische documentairemaker Atteyat Al-Abnoudy, wiens werk van de jaren zeventig tot het begin van de jaren 2000 wordt beschouwd als een mijlpaal in de geschiedenis van Arabische documentaires.

In de zomer van 2011 schonk Al-Abnoudy haar archiefcollectie aan de oprichters van Cimatheque, terwijl zij deze ruimte aan het opzetten waren. De schenking was het startsein van het team voor een lange reis rondom archiefpraktijken.

Inleiding door Giovanna Fossati (hoofdconservator Eye en hoogleraar Filmerfgoed aan de Universiteit van Amsterdam). Q&A in samenwerking met de masterstudenten van het This is Film!-vak van de UvA.

Gastspreker

Amal Alhaag is een in Amsterdam gevestigde educator, curator en onderzoeker.

Barby Asante is een in Londen gevestigde kunstenaar, curator en onderzoeker. Met een diepgaande interesse in zwarte feministische, dekoloniale methodologieën, en wat schrijver en wetenschapper Ebony Coletu omschrijft als descendent epistemology (epistemologie van afstammelingen), put Asante uit haar Akan-erfgoed, familieverhalen en de geschiedenissen die een Afrikaanse diaspora hebben gecreëerd om zo de politiek van plaats, ruimte en de nog altijd aanwezige nalatenschappen van slavernij en kolonialisme te onderzoeken.