Als de kraanvogels overvliegen (The Cranes Are Flying)

Met de oorlog in Oekraïne en de harde repressie van Poetin lijkt Rusland terug te keren naar de dictatoriale tijden van Stalin, in een hedendaags jasje. Anders was dat in de late jaren vijftig en vroege jaren zestig, toen Nikita Chroesjtsjov ruimte gaf voor politieke hervormingen en ook het culturele klimaat (relatief) liberaler werd, een periode die bekend staat als 'de Dooi'.

Een nieuwe generatie filmmakers – onder wie Andrej Tarkovski (1932-1986) en Marlen Choetsijev (1925-2019) - stond op; ze bezongen niet langer de zegeningen van het communisme, maar richtten zich op het levensgevoel van jonge Russen, maatschappelijke kwesties of meer kunstzinnige bespiegelingen.

Nieuwe vrijheden

Ook de in Georgië geboren filmer Michail Kalatozov (1903-1973) maakte gebruik van nieuwe vrijheden. Met Als de kraanvogels overvliegen (1957), De brief die nooit verzonden werd (1960) en Soy Cuba (1963/1966), maakte hij internationaal furore.

In Als de kraanvogels overvliegen blijft propaganda achterwege en staan de individuele emoties centraal. Dat maakt deze film over een tragische liefdesrelatie tijdens de Tweede Wereldoorlog uniek binnen de sovjetcinema.

Kalatozov hanteerde een nieuwe, vrijere filmtaal, vol verrassende cameraposities, en plaveide daarmee de weg voor jonge vernieuwingsgezinde cineasten. Mede dankzij de superieure fotografie van cameraman Sergej Oeroesevski groeide Als de kraanvogels overvliegen uit tot een klassieker.

Nieuwe 2K-restauratie. Te zien in Eye en landelijke bioscopen.

Meesterwerk...blijft indrukwekkend...internationale triomf...aangrijpend...schitterende cinematografie...fraaie camerawerk, genuanceerde personages... (***** NRC Handelsblad)

…hartverscheurend liefdesverhaal…van een zeldzame schoonheid…met een ongewone vaart en met een camera walsend door de straten van Moskou. Ongelooflijk inspirerend. (***** Trouw)

Pronkstuk…Russische cinema van haar mooiste en meest schrikwekkende kant…Een betere introductie op de creatief vruchtbare periode van de Russische dooi bestaat haast niet…maakt een verpletterende indruk…vloeiende, subjectieve beeldvoering…grandioze voorbeelden…overrompelend…totaal invoelbare filmervaring… Samojlova’s indrukwekkende spel verheft Als de kraanvogels overvliegen tot een humanistisch meesterwerk… (Filmkrant)