How fast was I going officer?' - Double Indemnity & censuur in Hollywood

Tussen 1934 en 1954 werd iedere film uit Hollywood rigoureus gekeurd volgens de Production Code – een serie richtlijnen die moest waarborgen dat films “moreel verantwoord” waren. Voor Billy Wilder was de Code echter niet zozeer een gebod, als wel een uitdaging om de grenzen van Hollywood op te zoeken en te verleggen. Historicus Klaas Feij gaat in zijn inleiding dieper in op censuur in Hollywood.

film-noir meesterwerk

Aansluitend Double Indemnity, een film-noir meesterwerk rond een verzekeringsagent, een femme fatale en een intrige vol spetterend verbaal vuurwerk - laat dat maar aan Billy Wilder over.

Verzekeringsagent Walter Neff raakt in de ban van Phyllis Dietrichson, die een ongevallenverzekering wil laten afsluiten buiten medeweten van haar echtgenoot. Neff heeft meteen door dat ze hem wil vermoorden. Hij raakt zo door haar bedwelmd dat hij steeds verder verstrikt raakt in de intrige. Billy Wilder weet als geen ander het paranoïde gevoel van Neff op te roepen. Ook het spetterende verbale vuurwerk is om van te smullen.

Wilder maakte succesvol gebruik van 'casting against type': Fred MacMurray, die Walter Neff speelt, is vooral bekend van komische rollen, precies het doorsnee type man waar Wilder op zoek naar was. Barbara Stanwyck is in de rol van Phyllis Dietrichson met platinablond haar een iconische femme fatale, Edward G. Robinson is Keyes, de gehaaide chef van verzekeringsagent Neff.

valkuilen van de censuur

Wilder verfilmde het boek van James M. Cain uit 1935, op zijn beurt gebaseerd op een geruchtmakende zaak in Queens, New York uit 1927. Eerdere pogingen om het boek te verfilmen stuiten steevast op de censoren van het Hays Office. Omdat vaste co-scenarist Charles Brackett het verhaal te ranzig vond werd thrillerschrijver Raymond Chandler ingehuurd om samen met Wilder het scenario te schrijven. Tot verbazing van iedereen wisten ze met hun scenario de valkuilen van de censuur te omzeilen.

paul verhoeven

Volgens Wilder is M (1931) van Fritz Lang een belangrijke inspiratiebron geweest voor de stijl van de film. Cameraman John Seitz (The Lost Weekend, Sunset Boulevard) was van cruciale betekenis voor de expressionistische look van de film. Double Indemnity is de favoriete film noir van velen. Ook Paul Verhoeven is een groot liefhebber en liet zich door Double Indemnity inspireren voor zijn thriller Basic Instinct (1992).