In the Shadow of the Light

Jonas Mekas (1922-2019) is de peetvader van de Amerikaanse avant-gardefilm, chroniqueur van de New Yorkse kunstenaarsscene en de uitvinder van de dagboekfilm. Hij was de oprichter van het zeer invloedrijke Anthology Film Archives. Deze avond brengen we een eerbetoon aan Mekas, met de vertoning van In the Shadow of the Light.

“Documentaire... Iemand die een film maakt over een bepaald onderwerp, om iets te onthullen, om álles over dat onderwerp te vertellen... dat soort films vind ik vreselijk.” Aldus Jonas Mekas, ergens halverwege In the Shadow of the Light. Het is een film over de liefde voor het bewegende beeld, met name voor het kleine, onafhankelijk geproduceerde werk dat door Anthology wordt geconserveerd en gepromoot, en waarvan Jonas Mekas zelf de verpersoonlijking was.

In aanwezigheid van de makers Chris Teerink en Sarah Paytonen ingeleid door Peter Delpeut.

over jonas mekas

In Jonas Mekas' werk tekenen ongrijpbare momenten van schoonheid zich af tegen een donkere horizon. Mekas' bekendste werk is de dagboekfilm As I was Moving Ahead I Saw Brief Glimpses op Beauty (2000). Hij filmde gelukzalige momenten waarbij hij de misère niet ontkent.

Jonas Mekas (1922, Litouwen) zat in de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp vlakbij Hamburg, en nadat Litouwen op de Jalta-conferentie aan de Sovjet-Unie werd “geschonken”, werd het voor Mekas onmogelijk om naar huis terug te keren. In 1949 emigreerde hij naar de Verenigde Staten. Mekas was amper twee weken aangekomen in New York toen hij zijn eerste Bolex-filmcamera kocht. Sindsdien heeft hij zich ontpopt tot een sleutelfiguur in de Amerikaanse avant-gardefilm, als oprichter van het filmmuseum Anthology Film Archives en chroniqueur van de New Yorkse kunstenaarsscene.

reünie

Mekas kan ook gezien worden als de uitvinder van de dagboekfilm. In Reminiscenses of a Journey to Lithuania (1972) doet hij fragmentarisch verslag van de reünie met zijn moeder en broers die hij pas na 27 jaar weer kan bezoeken in zijn Litouwse geboortedorp. Al het gezamenlijke eten, drinken en zingen kunnen de kloof tussen moeder en zoon echter niet verbloemen.

De film is heel persoonlijk, vol ongrijpbare nostalgie, maar Mekas maakte naar eigen zeggen ook een film over alle mensen die hun geboortegrond hebben moeten verlaten, iets waar ook zijn dagboekfilm Lost, Lost, Lost (gefilmd 1949-1963, gemonteerd 1976) over gaat. Hierin doet hij langzaam meer afstand van zijn jeugd en kan een nieuw leven in een nieuw land beginnen. Dat eindigde op 23 januari 2019. Jonas Mekas is 96 jaar geworden.