Indonesia Calling & Geographies of Freedom

Programma

• 

  Indonesia Calling (Joris Ivens, AU 1946) (23 min.)

  Pamflettistische film over de havenstakingen die in Australië waren uitgebroken uit solidariteit met de Indonesische Republiek na de Nederlandse beslissing om troepen en wapens naar Indonesië te sturen in 1945.

  Op 21 november 1945 nam Joris Ivens in Sydney ontslag als Film Commissioner of the Dutch East-Indies. Hij was het niet eens met de Nederlandse beslissing om troepen en wapens naar Indonesië te sturen om de Republiek Indonesië, uitgeroepen na de Japanse capitulatie, gewapenderhand te onderwerpen.

  Na zijn ontslag besloot Ivens met zeer beperkte financiële middelen een film te maken over de havenstakingen die in Australië waren uitgebroken uit solidariteit met de Indonesische Republiek. Hoogtepunt was de terugkeer van het stoomschip Patras dat, uitgevaren met wapens voor de Nederlandse strijdkrachten in Indonesië, door de Indische bemanning werd gedwongen terug te keren naar de haven van Sydney.

  Dit wapenfeit reconstrueerde Ivens in deze korte pamflettistische film, die in de zomer van 1946 gereedkwam. Het feit dat hij een 'anti-Nederlandse' film had gemaakt, werd Ivens nog jarenlang kwalijk genomen door sommige van zijn landgenoten.

• 

  Geographies of Freedom (Miguel Luis Peres Antunes dos Santos, CW/NL 2019) (47 min.)

  Een compilatie van archiefbeelden en opnamen van het huidige landschap van Curaçao toont de pijnlijke geschiedenis van de relatie tussen olieraffinaderijen van multinational Shell en de lokale bevolking van de Nederlandse Antillen.

  Het geeft een vreemd soort schok: de wat koddige, ouderwetse journaalstem die in alle rust vertelt over hoe de “eenvoudige bevolking” van de Nederlandse Antillen dankzij de komst van enorme olieraffinaderijen uit hun “primitieve omstandigheden” worden verlost en er een einde komt aan een “gebrekkige medische verzorging en gemis aan hygiëne”. Deze aaneenschakeling van archiefbeelden van de neokoloniale band tussen multinational Shell en de eilanden bevat constant dit soort schurende momenten.

  De film is onderdeel van een groter onderzoeksproject rond vrijheid, geïnitieerd door academicus en maatschappijcriticus Egbert Alejandro Martina en multimediakunstenaar Miguel Peres dos Santos. Binnen dit project wordt verkend hoe geografie, architectuur en wetgeving ideeën over vrijheid creëren, en hoe die vervolgens hun weerslag hebben op fysieke ruimte. Het onderzoek waaiert breed uit, maar toont telkens dezelfde logica: dat de zo gevierde Nederlandse vrijheid in feite alleen maar kon en kan bestaan bij de gratie van de onvrijheid van een ander – door expliciete slavernij of de meer perfide uitbuiting die gemeengoed is in het neoliberalisme.