Leviathan

Twee (apart te bekijken) zeefilms op één avond: gaan in het documentair gedraaide Drifters (1929) van John Grierson Schotse haringvissers de zee op met gevaar voor eigen leven, in het door Paravael & Castaing-Taylor gemaakte Leviathan

(2012) beleef je met behulp van GoPro-cameraatjes bijna zelf hoe het is om aan boord te zijn van een zwalkende viskotter op woedende zee.

‘Spectaculair’ is een understatement voor wat Lucien Castaing-Taylor en Véréna Paravel hebben weten te bereiken in hun impressie van het leven op een vissersboot die de Noord-Atlantische Oceaan opvaart, om te vissen precies op de plek waar Melvilles waanzinnige kapitein Ahab de witte walvis Moby Dick achtervolgde.

Het antropologisch opgeleide kunstenaarsduo bevestigde een dozijn kleine GoPro-camera’s aan de boot en de crew, of gooide de cameraatjes in de bakken met net gevangen vis. Vanuit uren materiaal monteerden de makers een rauw-poëtische impressie van het leven aan boord van een visserskotter, waarin de bemanning, de vissen, de meeuwen, de golven vanuit gelijk perspectief worden getoond.

Als kijker word je ondergedompeld in een unieke ervaring; het schip ploegt en kreunt zich een weg door de woedende oceaan, op de soundtrack horen we grommende scheepsmotoren, beukende golven, ratelende kettingen – dialoog en commentaar zijn afwezig.

Gelijkwaardig aan de mens

Leviathan - verwijzing naar het zeemonster uit het Oude Testament - is de eerste samenwerking van Lucien Castaing-Taylor en Véréna Paravel. De twee antropologen willen de mens laten zien als onderdeel van het grote geheel van natuur en kosmos, als een wezen dat verbonden is met alle soorten van leven en er niet boven staat. Zoals Melvilles kapitein Ahab de walvis als een – in zijn ogen kwaadaardige – gelijke zag met wie hij zich identificeerde, zo zien de makers van Leviathan de vissen, de zee en de wind als gelijkwaardig aan de mens.

De film ging in 2012 in première op het Filmfestival Locarno, waar hij de FIPRESCI-prijs van de internationale filmkritiek won en maakte daarna een zegetocht langs talloze festivals.