Na de repetitie

Na zijn officiële afscheid van de bioscoop met Fanny och Alexander (1982) was Bergman nauwelijks een jaar later terug met de tv-film Efter Repetitionen (Na de repetitie). Met weinig middelen – een toneel en drie acteurs – gaf de Zweedse meester een kijkje in de poel van menselijke zielenroerselen en relatie-ellende.

Na de repetitie blijft Vogler alleen achter op het verlaten podium om uit te rusten en na te denken. Dan verschijnt Anna, de jonge actrice die de hoofdrol speelt in het stuk dat hij regisseert. Ze raken verwikkeld in een discussie over het toneelstuk, over acteren, en over Anna’s overleden moeder Rakel, die ooit Voglers muze en minnares was maar kampte met depressies en alcoholisme. Het gesprek is een subtiel psychologisch duel.

Wanneer Anna onthult dat ze zwanger is, reageert Vogler boos: vindt ze het dan niet belangrijk om de hoofdrol in zijn stuk te spelen? Dan vertelt Anna dat ze de zwangerschap al heeft afgebroken, voor de kunst. Is dat het waard? Rakel verschijnt ook op het toneel, vermoedelijk in een droom van de regisseur.

Met maar drie acteurs en één enkele plaats van handeling – het theater – doet de film sterk aan een toneelstuk denken. Er zijn paralellen tussen de hoofdpersoon en Bergman zelf: ook hij was een gevestigde, oudere regisseur die bekendstond om zijn liefdesrelaties met de actrices met wie hij samenwerkte.