Naked and Tortured. Saint Sebastian in the Visual Arts

Judith Noorman, kunsthistoricus aan de Universiteit van Amsterdam, praat over de afbeeldingen van de Heilige Sebastiaan als (homo-erotisch) motief in de kunstgeschiedenis, voorafgaand aan de vertoning van Derek Jarmans Sebastiane (1976).

Noormans lezing handelt over een iconologische paradox. De verbeelding van het naakte, gewonde lichaam van Sebastiaan – een jonge, atletische gestalte die voldoet aan het klassieke ideaalbeeld – verschaft esthetisch genot, maar boezemt ook schrik en afkeer in.

Schilderingen van de heilige hingen in kerken en herinnerden de gelovigen eraan dat Sebastiaan voor zijn geloof een gewelddadige dood stierf. Maar dat verklaart niet de nadruk op overvloedige mannelijke naaktheid, het expliciet tonen van wonden en de (homo)erotische ondertoon van de afbeelding; in haar lezing over de weergave van Sebastiaan in de kunstgeschiedenis neemt Noorman het publiek mee op een zoektocht naar betekenis.

Dr. Judith Noorman is gespecialiseerd in het naakt in de westerse kunst. Ze doceert aan de Universiteit van Amsterdam en was als freelance curator onder meer betrokken bij de samenstelling van Rembrandt”s Naked Truth (Rembrandthuis 2016).

sebastiane

Met zijn expliciete homo-erotische interpretatie van het leven van de Heilige Sebastiaan stuitte Jarman op flinke weerstand. Bij de première bleek vooral het overvloedige mannelijke naakt controversieel; Sebastiane, opgenomen in Groot-Brittannië een kleine tien jaar na de legalisering van mannelijke homoseksualiteit, is veel uitdagender dan andere Britse gay-films uit die tijd. Jarman tekent met licht en kleur het mannelijke lichaam als erotisch object en opent de vertelling met een feestelijke orgie ten huize van keizer Diocletianus.