*De geografische term Midden-Oosten is niet neutraal, maar heeft een Eurocentrische en koloniale achtergrond.
Tentoonstelling, films, talks & events
Trembling Landscapes
Between Reality and Fiction
19 september 2020 — 3 januari 2021
Eye Filmmuseum presenteert een groepstentoonstelling waarin enkele van de meest vooraanstaande film- en videokunstenaars uit de Arabische wereld het onderwerp landschap verkennen.
Landschap is een beladen begrip in het Midden-Oosten.* Aan de ene kant speelt een heftige mix van nationale en natuurlijke grenzen, conflicten over grondstoffen en gebied en (koloniale) geschiedenis. Aan de andere kant is het een rijke bron voor identiteit, traditie, en verbeelding.
De kunstenaars verhouden zich op wisselende manieren tot het landschap, al naargelang ze uit Libanon, Palestina, Egypte, Syrië of Irak komen. Zij onderzoeken hoe schoonheid, folklore, ideologie, kolonialisme en geweld wezenlijk onderdeel kunnen uitmaken van hoe landschap gezien, geïnterpreteerd en gevisualiseerd wordt.
Bekijk de tentoonstellingstrailer:
In Trembling Landscapes geven de kunstenaars op uitdagende wijze opnieuw vorm aan perspectieven op de regio. Ze gaan daarbij in op talloze complexe en met elkaar vervlochten kwesties, variërend van geografie en conflict tot ergens thuishoren. Er is werk te zien van de kunstenaars Basel Abbas & Ruanne Abou Rahme, Heba Y. Amin, Jananne Al-Ani, Ali Cherri, Joana Hadjithomas & Khalil Joreige, Mohamad Hafeda, Larissa Sansour, Hrair Sarkissian, en Wael Shawky.
Wat de kunstwerken verbindt is dat ze het landschap onderzoeken als een veelzijdige stijlfiguur voor het vertellen van verhalen over het verleden, het heden en de toekomst, ongeacht of ze geworteld zijn in de werkelijkheid of in de verbeelding.
Gast curator Nat Muller neemt je mee in de tentoonstelling:
Mohamad Hafeda
Voor Sewing Borders werkte de Libanese kunstenaar Mohamad Hafeda samen met mensen die ervaring hebben met ontheemd zijn, bijvoorbeeld omdat ze hun land moesten ontvluchten. Met naaimachines brengen ze nieuwe grenzen aan op landkaarten. Zo worden talloze onofficiële, persoonlijke grenzen zichtbaar gemaakt. In dit interview vertelt Hafeda wat hem zo fascineert aan grenzen.
Larissa Sansour
Hoe zou vrede tussen Israël en Palestina eruit kunnen zien? Kunstenaar Larissa Sansour gebruikt science fiction om commentaar te leveren op de jarenlange onderhandelingen over het conflict. In haar film Nation Estate zien we een Palestijnse staat in de vorm van een gigantische, futuristische wolkenkrabber. Sansour vertelt aan Eye over de achtergrond van het werk. Ook laat ze zien hoe haar identiteit als Palestijnse vrouw haar kunstpraktijk beïnvloedt.
Hrair Sarkissian
Hrair Sarkissian maakte een schaalmodel van het appartementengebouw in Damascus waar hij opgroeide. De kunstenaar heeft Syrië inmiddels verlaten, maar zijn ouders wonen nog altijd in het gebouw, waar ze dagelijks zijn blootgesteld aan dreigend oorlogsgeweld. In de film Homesick zie je hoe Sarkissian het model volledig verwoest. Luchtte dat op? Hij vertelt erover in dit interview met Eye.
Jananne Al-Ani
Het landschap van Irak werd tijdens de Golfoorlog op TV in beeld gebracht als niet veel meer dan een lege woestijn. Voor kunstenaar Jananne Al-Ani, die er opgroeide, was die eenzijdige representatie verbijsterend: het is een van de vruchtbaarste gebieden ter wereld en het landschap zit vol sporen van oude beschavingen. In haar werk Shadow Sites laat ze zien wat er schuilgaat achter de schijnbare leegte die westerse media lieten zien.
Heba Y. Amin
Kunstenaar Heba Y. Amin reisde in vijf maanden van Nigeria naar Europa, langs handelsroutes die al in de elfde eeuw werden beschreven in de tekst “Kitab al-Masalik wal-Mamalik” (Het boek van wegen en koninkrijken). De routes worden tegenwoordig veel gebruikt door migranten die van Afrika naar Europa reizen. Amin legde de reis vast met behulp van een theodoliet, een landmetersinstrument. In dit interview vertelt ze over het project, dat kritisch kijkt naar de manier waarop migranten in de media in beeld worden gebracht.
Ali Cherri
Onder Libanon, het thuisland van kunstenaar Ali Cherri, komen geologische breuklijnen samen. Dit kan tot zware aardbevingen leiden. In zijn film The Disquiet legt de kunstenaar een verband tussen natuurrampen en politieke onrust. Nadat in augustus 2020 een groot deel van Beiroet werd verwoest door een explosie, kreeg het werk een onverwachte nieuwe betekenis. Ook de titel van de tentoonstelling – Trembling Landscapes, naar een ander werk van Cherri – was ineens pijnlijk actueel.
Wael Shawky
De inwoners van het Egyptische dorp Al Araba Al Madfuna geloven sterk in bovennatuurlijke krachten, die ze aanwenden om faraogoud en andere schatten in de grond te vinden. Kunstenaar Wael Shawky bezocht het dorp en maakte er wonderlijke dingen mee, zoals kinderen die plotseling met een andere stem spraken – net als in The Exorcist. Zijn fascinatie met de plek, waar het spirituele en het aardse naadloos in elkaar overlopen, leidde tot de filmtrilogie Al Araba Al Madfuna. Het tweede deel van de trilogie is te zien in de tentoonstelling.
Joana Hadjithomas & Khalil Joreige
In hun korte film Waiting for the Barbarians combineren kunstenaars Joana Hadjithomas en Khalil Joreige panorama-opnames van Beirut met een gedicht van C.P. Cavafy. Het gedicht vertelt hoe een gemeenschappelijke vijand kan dienen als oplossing voor maatschappelijke onrust. Maar wat als de barbaren niet komen? Hadjithomas en Joreige maakten het werk in 2013, als reactie op xenofobie en opkomend nationalisme. Het heeft nog niets aan urgentie ingeboet.
Maak een virtuele tour door de tentoonstelling:
Films, talks & meer
De tentoonstelling gaat vergezeld van een programma met films, discussies en andere activiteiten.
credits
De tentoonstelling is samengesteld door gastcurator Nat Muller in samenwerking met Jaap Guldemond en Marente Bloemheuvel.
De titel van de tentoonstelling is ontleend aan de reeks litho’s Trembling Landscapes (2014-2016) van de Libanese kunstenaar Ali Cherri.
Director of exhibitions / Curator
Jaap Guldemond
Associate curator
Marente Bloemheuvel
Projectmanagers
Claartje Opdam, Elise Breukers
Grafisch ontwerp
Joseph Plateau, Amsterdam
Technische productie
Rembrandt Boswijk, Indyvideo, Utrecht; Martijn Bor
Audiovisuele apparatuur
BeamSystems, Amsterdam; Eidotech, Berlijn; Indyvideo, Utrecht; Vidi-Square, Pulle (B)
Installatie
Syb Sybesma, Amsterdam
Licht
Studio Warmerdam, Amsterdam
Steun Eye. Word lid van de Eye Society.