Sátántangó

Het lijkt bijna onmogelijk: een werkdag lang in de bioscoopstoel, kijkend naar een en dezelfde film. Toch is dat wat de Hongaarse regisseur Béla Tarr van zijn publiek eist, en dat dat geen probleem is, bewezen de lyrische reacties van filmkijkers en kritiek bij uitbreng van Sátántangó in 1994 en bij latere hervertoningen.

Een aantal jaren geleden wijdde het filmmuseum een tentoonstelling en een retrospectief aan de Hongaarse filmer (1955, Pécs), die in 2011 liet weten dat The Turin Horse zijn laatste speelfilm zou zijn. Tarr hield woord – nieuwe speelfilms zijn niet meer verschenen.

Als een tango

De heruitbreng door Eye van Sátántangó (4K-restauratie) is niet alleen een eerbetoon aan een klassieker van de Oost-Europese film, maar ook de kans om kennis te maken met een uitzonderlijk begaafde verhalenverteller-in-beelden. Sátántangó is gestructureerd als een tango door het heden en verleden. In twaalf ‘bewegingen’, opgenomen in lange takes in een betoverend zwart-wit, neemt Tarr je mee naar een morsig dorpje in Hongarije. De werknemers van de voormalige collectieve boerderij zijn radeloos na de val van het communisme; zekerheden zijn verdwenen, wat rest is de dorpskroeg, roddel en het angstaanjagende vermoeden dat de doden zullen herrijzen…

Trilogie

Sátántangó behooort met Damnation (1988) en Werckmeister harmóniák (2000) tot een trilogie die tot stand kwam in samenwerking met de Hongaarse romanschrijver en scenarist László Krasznahorkai. De films zijn een commentaar op de kwetsbaarheid van de menselijke beschaving; onverwachte, bedreigende ontwikkelingen blijken het dierlijke in de mens omhoog te brengen.

…monumentale verbeelding…groots…zie een film die je nooit meer vergeet. (***** Trouw)

…zalig sombere, aangrijpende én gruwelijk komische ervaring die je voor altijd bijblijft. Wat een traktatie dus van filmmuseum en -distributeur Eye…een fraaie 4K-restauratie die de modder nog dikker maakt, de regen nog striemender, de beloning nóg groter… (De Volkskrant)

...zijn absolute meesterwerk...hypnotiserend...imponeert van begin tot eind...meesterlijk...eindeloos en mateloos meeslepend...schoonheid... hypnotisch...geestverruimende ervaring... (De Filmkrant)