In alle juryrapporten voor de winnende films noemde IDFA het belang van film- en beeldarchieven voor documentairemakers. Zonder de voortdurende aandacht en inspanningen van de filmmusea om historisch (en recent) beeldmateriaal te conserveren en via digitale kanalen beschikbaar te maken, zou het documentaire genre verarmen.
Archiefbeelden uit de Eye-collectie te zien in prijswinnende IDFA-films
Maar liefst vier documentaires die op IDFA waren te zien bevatten archiefbeelden uit de collectie van het filmmuseum. Voor hedendaagse makers zijn de Eye-collecties een ware schatkamer: je vindt er historische nieuwsjournaals, oude reclamefilms en bijzondere bedrijfs- en animatiefilms naast wetenschappelijke films en amateuropnamen uit het begin van de twintigste eeuw.
Door Eye redactie26 november 2024
still Bestiaries, Herbaria, Lapidaries (Massimo D'Anolfi, Martina Parenti, IT CH 2024)
Perspectief
Ook benadrukten de IDFA-jury’s wat voor vitale rol de archieven spelen voor ons historisch bewustzijn. Zonder de bewaarde beelden vervaagt onze kennis van het verleden; zonder de archieven en de onderzoekers die eruit putten, raakt ook ons zicht op het heden vertroebeld. Het zijn immers de beelden uit het verleden – en de manier waarop ze destijds zijn ingezet – die tal van hedendaagse maatschappelijke ontwikkelingen verduidelijken en in perspectief zetten.
Eye Filmmuseum is een van de archiefinstellingen die samenwerkt met documentairemakers, soms optreedt als co-producent en zich zoveel mogelijk inspant om onbekend materiaal te achterhalen.
Dit jaar werden vier films waarvoor Eye beeldmateriaal leverde met prijzen onderscheiden:
still Trains (Maciej J. Drygas, PL 2024)
Trains
Trains (Maciej J. Drygas) won in de Internationale Competitie de prijzen voor Best Film en Best Editing. Maciej Drygas heeft jarenlang aan dit ambitieuze project gewerkt waarin hij de moderne geschiedenis van Europa vertelt aan de hand van ‘treingerelateerde’ foundfootagebeelden. Uit de Eye-collectie koos hij hiervoor opnamen uit Aankomst Circus Carré (1904, nieuwsjournaal), Maidenhead Junction (1898, eenminuutfilmpje met opnamen van treinen en trams, Mutoscope & Biograph Company) en Het bezoek van Eisenstein aan Holland (1931, beelden van de beroemde regisseur van Pantserkruiser Potjomkin tijdens een treinreis door Nederland). De film is een co-productie met Eye.
still Bestiaries, Herbaria, Lapidaries (Massimo D'Anolfi, Martina Parenti, IT CH 2024)
Bestiaries, Herbaria, Lapidaries
Bestiaries, Herbaria, Lapidaries (Massimo D'Anolfi en Martina Parenti) kreeg de prijs voor Best Directing (Envision Competition). De makers kozen onder andere fragmenten uit korte biologische en natuurkundige films als Bloeiende bloemen en plantenbewegingen, Uit het rijk der kristallen (J.C.Moll, 1927), De Rijks Veeartsenijkundige Hoogeschool, Dierenleven en Het wonder der X-stralen (ca.1924). De film is een co-productie met Eye.
still The Propagandist (De propagandist, Luuk Bouwman, NL 2024)
The Propagandist
The Propagandist (De propagandist, Luuk Bouwman) won de prijs voor Best Dutch Film. Het is een opzienbarende documentaire over de vrijwel uit de annalen verdwenen Nederlandse filmmaker Jan Teunissen, van wie Eye meerdere films in de collectie heeft. Teunissen (1898-1975) was als hoofd van de afdeling Film van de NSB en SS tijdens de bezetting de machtigste man van de Nederlandse filmindustrie. De documentaire gaat over de ideologie van een propagandist-collaborateur en de manipulatieve kracht van film. Het filmmuseum leverde fragmenten uit de beruchte antisemitische films De eeuwige Jood (1941) en Van den vos Reynaerde (1943) en uit Teunissens films Vrijdagavond (1932) en Willem van Oranje (1934).
still The Invisible Ones (De onzichtbaren, Martijn Blekendaal, NL BE 2024)
The Invisible Ones
The Invisible Ones (De onzichtbaren, Martijn Blekendaal), over kinderen die zich onzichtbaar (moesten) maken om te overleven, kreeg een speciale vermelding in de categorie Jeugddocumentaire (9-12 jaar). Uit de Eye-collectie koos Blekendaal een kort fragment uit een Batavusreclame. Eye stond de maker ook bij met inhoudelijk en juridisch advies.