De afgelopen twee jaar werkte Nawa Sira aan Mirage, een documentaire over haar vader. Het idee was dat het verhaal zou gaan over verslaving, specifiek die van haar vader dus, maar dat evolueerde langzaamaan tot een verhaal over vrijheid. Op zijn vijfde werd Nawa Sira’s vader, als jongste uit een gezin met zeven kinderen, samen met een oudere broer naar Tunis gestuurd om daar te gaan wonen. De afwezigheid van zijn ouders en de onmogelijkheid om bij volwassenen terecht te kunnen bij problemen wakkerden het ontstaan van een troostende fantasiewereld aan.
Uiteindelijk waren het zijn extravagantie en hang naar de tastbare versie van de door hem geschapen fantasiewerelden die hem meenamen op een zoektocht dwars door Europa. Die zoektocht eindigde in Amsterdam waar, het laat zich raden, het nachtleven trok. “Hij dacht in Amsterdam de ultieme vrijheid gevonden te hebben, belandde in clubs zoals de RoXY en de Mazzo en in het modellenleven. Hij speelde muziek, drums en zong in een band. In zijn hoofd leefde hij in een wereld die kleurrijk en creatief was, maar dat idee matchte soms niet met de realiteit. De kern van het verhaal is zijn dualiteit. Hij raakte verslaafd, en dat is juist het tegenovergestelde van de vrijheid waar hij zo naar op zoek was. Door middel van de poëzie die hij schrijft wil ik proberen een inkijkje te geven in zijn gevoelswereld.”
Met ervaring in de dans- en theaterwereld kiest Nawa Sira, die ook presentator is bij Omroep Zwart, nu voor een volgend medium om haar creativiteit mee te kanaliseren. Ze werkte mee aan teaservideo’s en beeldconcepten van voorstellingen, maar met Mirage zet ze haar eerste stappen als filmmaker. “Zelfvertrouwen en onzekerheid wisselen elkaar af, het is veel vallen en opstaan. Als ik nu terugblik op de afgelopen tweeënhalf jaar, zou ik sommige dingen al anders hebben aangepakt met de kennis van nu. Ik had draaidagen beter willen voorbereiden que beeld-, verhaal- en regievisie, maar in praktische zin was het ook fijner geweest om nog een extra iemand voor beeld of geluid te hebben.”
Ze wil wel benadrukken dat het maken van een film meer is dan op de set staan. “Iemand zei eens tegen me dat opnamedagen de bowling-uitjes zijn voor filmmakers. En dat is echt zo. Negentig procent van de tijd ben je vooral aan het schrijven, uitdenken en regelen. Soms om slapeloze nachten van te krijgen. Je voelt je heel kwetsbaar omdat alles wat je maakt uit jou en je identiteit komt. En dan is er dus het risico dat mensen zeggen ‘ja, mwah, ‘t is wel ok.’”
Blik op de toekomst: Nawa Sira van Sluijs
Vol goede moed en met een ongebreideld enthousiasme komen elk jaar weer net afgestudeerde filmmakers van hun opleiding af om hun nieuwe ideeën met de wereld te delen. En dan zijn er nog de autodidacten, die zelf hun weg vinden in de wondere wereld van film. Eye spreekt met deze nieuwe makers, wiens namen misschien voor altijd gaan horen bij de klassiekers van morgen.
Door Michael Oudman11 april 2024

© Alex Pandora
Haar eerste film is nog niet af, of de volgende ideeën dienen zich al aan. Nawa Sira van Sluijs (1992) vertelt over haar aanstaande film Mirage en het maakproces daarvan, en ziet een toekomst vol frisse documentaires voor zich. “De documentairewereld voelt nu heel stoffig. Ik zou het genre graag aantrekkelijker willen maken, om daarmee ook andere kijkers te trekken.”

“Iemand zei eens tegen me dat opnamedagen de bowling-uitjes zijn voor filmmakers. En dat is echt zo. Negentig procent van de tijd ben je vooral aan het schrijven, uitdenken en regelen. Soms om slapeloze nachten van te krijgen.”
Nawa Sira van Sluijs
Om niet helemaal onbeslagen ten ijs te komen werd Nawa Sira aangenomen voor het Generation Inclusion traject van Rose Stories, waar onder andere Go Short, IFFR en IDFA aan verbonden zijn. Door hen werd ze gekoppeld aan coach Monique Busman. Inspiratie haalde ze uit documentaires, bijvoorbeeld Shadowgame van Els van Driel en Eefje Blankevoort, maar ook uit films en videoclips van Romain Gavras. Die laatste maakte naast videoclips voor onder anderen M.I.A. en Jamie xx ook de speelfim Athena.


“Ik ben ook erg benieuwd naar nieuw werk van Morris Matturbongs, hij heeft tot nu toe voornamelijk commercials gemaakt, maar is een geweldige verhalenverteller en bezig met meerdere fictiefilms en series, waaronder één over een Molukse Gospelkoorleider die een wat ingetogen katholieke kerkdienst bijwoont. En het lijkt me fantastisch om eens met Naomi Wills samen te werken. Zij is een heel krachtig persoon, met een sterke visie en ze zit vol goede verhalen. Ze is echt op zoek naar een ander geluid in de producentenwereld, en is nu bezig met een documentaire over de bijdrage die Surinaamse soldaten hebben geleverd in de Tweede Wereldoorlog, verteld door de ogen van een Surinaamse parachutist in de Prinses Irene Brigade. Het wordt een hybride film van documentaire, fictie en animatie.”
Met de frisse blik van een nieuwkomer heeft Nawa Sira al wat aan te merken op de status quo in de Nederlandse filmwereld. “Alhoewel Nederlandse filmmakers het met hun open minded blik over het algemeen goed doen in de docu-wereld, vind ik wat er gebeurt in de fictiewereld vaak erg plat. Jim Taihuttu is een positieve uitzondering daarop, die films maakt over onderwerpen die echt aansluiten bij mijn generatie. Over het algemeen heb ik het gevoel dat de filmwereld vooral bestaat uit mensen die al lang in het vak zitten. Dat is positief qua kennis en ervaring, maar ik merk ook dat men verandering moeilijk vindt. Er wordt veel vastgehouden aan oude vormen van filmmaken met oude narratieven. Volgens mij moet het indalen dat er ook veel mensen zijn die een ander soort verhalen willen vertellen en zien. Ik denk dat het selectieproces voor subsidies aangepast moet worden, en dat filmfondsen meer jonge en diverse mensen moeten aantrekken. Er is gelukkig wel een shift gaande bij verschillende fondsen de laatste jaren, waardoor er nu ook budgetten voor autodidacte filmmakers beschikbaar zijn.”
“Alhoewel Nederlandse filmmakers het met hun open minded blik over het algemeen goed doen in de docu-wereld, vind ik wat er gebeurt in de fictiewereld vaak erg plat.”
Nawa Sira van Sluijs
Juist dat soort budgetten kunnen voor jonge filmmakers noodzakelijk zijn. Zonder ervaring en filmopleiding hebben zij geen portfolio om te laten zien. Daardoor zijn niet alleen fondsen terughoudend, maar ook filmproducenten. De oplossing daarvoor is onafhankelijk aan de slag te gaan. Nu Mirage meer vorm begint te krijgen is er interesse vanuit producenten, maar vooralsnog werkt ook Nawa Sira onafhankelijk. “Mirage is deels uit eigen geld gefinancierd, maar ook door het Amsterdams Fonds voor de Kunst en door middel van crowdfunding. Bij het maken van een eerste film gunnen veel mensen je een opstapje, waardoor crowdfunding erg belangrijk kan zijn. Daarnaast heb ik een aantal losse donaties ontvangen van bedrijven en producenten. Inmiddels is het geld wel zo’n beetje op, dus the hosseling is still there.” Ondanks de financieringsuitdagingen, ging het samenstellen van een productieteam verrassend makkelijk. “Ik wist eigenlijk al vrij snel met wie ik wilde werken. Zonder dat er ook maar iets gefinancierd was, wilde iedereen die ik vroeg meedoen. Ze vertrouwden mij en het idee, waardoor ik ook weer wist dat ik de juiste mensen gevonden had.”
De muziek voor Mirage wordt gemaakt door dj en producer maar vooral ook zus van Nawa Sira, Kyra Khaldi en het Amsterdams Andalusisch Orkest. Een keuze die lijkt te passen bij haar wens om het imago van de documentaire af te stoffen. “Het genre zou meer mensen moeten trekken. Ook wil je dat uiteindelijk niet alleen mensen met dezelfde mening als jij je documentaire zien. Het is juist belangrijk om ook mensen met een andere mening te bereiken, om zo meer teweeg te kunnen brengen. Ik zou me wel willen focussen op een vorm die daarvoor kan zorgen. Misschien door films interactiever te maken maar ook door marketing en esthetiek anders aan te pakken. Ik zou gewoon mooie films maken, heftig en intens, met goeie muziek.”
Als het aan Nawa Sira ligt blijft het niet bij Mirage, maar volgt er meer veranderpotentieel. “Ik hoop dat Mirage rond september af is, maar ik ben ondertussen al aan het schrijven aan een nieuw plan, dat is uitgekozen door NPO 3LAB en Omroep Zwart. Veel kan ik er nog niet over zeggen, maar wel dat het een maatschappelijk thema is, iets dat voor veel mensen onzichtbaar is. Ik vind dat mijn films een gesprek moeten kunnen openen en licht moeten schijnen op onderwerpen waar we te weinig over horen. Ik wil geen zielige verhalen vertellen maar juist de weerbaarheid en kracht van mensen laten zien, met de mooie dingen die daarbij horen, dat mag gezien worden.”
“Ik wil geen zielige verhalen vertellen maar juist de weerbaarheid en kracht van mensen laten zien, met de mooie dingen die daarbij horen, dat mag gezien worden.”
Nawa Sira van Sluijs
Anderen die de droom hebben filmmaker te worden wil ze vooral meegeven om het gewoon te gaan doen. “Wanneer je een verhaal of scenario schrijft, zit je zo erg in je hoofd dat je je gemakkelijk kunt gaan afvragen of je verhaal het vertellen wel waard is. Die onzekerheid weerhoudt veel makers ervan daadwerkelijk te starten, maar soms moet je dingen gewoon proberen en doen om het uit te vinden. Blijf jezelf ontwikkelen gedurende het proces. En verdiep je vooral in alle mogelijkheden die je tot je beschikking hebt. Regelingen, subsidies, leertrajecten. Ga praten met producenten en andere filmmakers. Dat gaat je echt helpen om kansen te krijgen en je netwerk te vergroten. Als je in jouw verhaal gelooft, moet je doorzetten, ook al krijg je vaak ‘nee’ te horen.”