Henny Vrienten overleden

Na het uit elkaar gaan van Doe Maar had Henny Vrienten (1948-2022) een rijke carrière als soloartiest, producent en filmcomponist. Hij schreef onder meer muziek voor films als Abeltje, The Discovery of Heaven, Pietje Bell en Spoorloos; ook zette hij zijn muzikale handtekening onder tv-programma’s als Sesamstraat en Klokhuis.

Minder bekend is Vrientens interesse in de geschiedenis van de stille film, een van de belangrijke verzamelgebieden van Eye Filmmuseum.

Hartverscheurend

In de jaren negentig ging de muzikant in op een uitnodiging van Peter Delpeut, programmeur-conservator van het Nederlands Filmmuseum, om een nieuwe score te schrijven voor de korte stille film Een telegram uit Mexico (1914, Louis Chrispijn). Vrienten zat ook in het orkest dat de film live begeleidde – Het Parool maakte melding van Vrientens ‘hartverscheurende deuntjes’ op de mondharmonica die de westernachtige productie van sfeer voorzagen.

Veel aandacht was er ook voor Vrientens bijdrage aan Zeemansvouwen (1930, Henk Kleinman), een pakkend melodrama over een Amsterdamse volksvrouw die moet kiezen tussen ‘de verdorven vader van haar kinderen en een trouwhartige zeeman’, zoals de filmbeschrijving meldt.

Kleinman had zich gedeeltelijk laten inspireren door stilistische vernieuwingen in de Sojvetfilm en Walter Ruttmanns ‘grotestadssymfonie’ Berlin – Die Sinfonie der Großstadt.

Te zien op Eye Film Player

Hoewel oorspronkelijk bedoeld als geluidsfilm werd Zeemansvrouwen uitgebracht als stille film met live orkestbegeleiding. In 2003 besloot het filmmuseum de productie van geluid te voorzien. Onder leiding van theaterregisseur Lodewijk de Boer, en met behulp van een liplezer, spraken acteurs Jeroen Krabbé, Nelly Frijda en Huib Broos de dialogen in.

Liefde en begeerte

Een volgend project was Vrientens score voor Beyond the Rocks (1922, Sam Wood), met supersterren Gloria Swanson en Rudolph Valentino in de hoofdrollen; de vertelling over onmogelijke liefde en begeerte is de enige film waarin Swanson en Valentino samen te bewonderen zijn.

De film werd decennialang verloren gewaand totdat bij de inventarisatie van een nalatenschap in de collectie meerdere filmblikken opdoken. De restauratie door het filmmuseum werd spraakmakend en was in 2005 onder meer te zien in de prestigieuze programmering van het filmfestival van Cannes.

Niet onomstreden

Voor Beyond the Rocks schreef Henny Vrienten een nieuwe score, een lyrische compositie: dromerig-romantisch maar ook levendig, vooral door het gebruik van omgevingsgeluiden als hoefgetrappel, kabbelend water, het starten van een auto of een blaffende hond.

De keuze om geluidseffecten toe te voegen aan een stille film was niet onomstreden. In meer puristische restauratiekringen werd de gekozen werkwijze van stevige kritiek voorzien, maar het tekent Vrientens muzikale eigenzinnigheid dat hij zich niet wilde vastleggen op de do’s en dont’s van de vakspecialisten. Je publiek meenemen op een muzikale reis, daar ging het om – als zanger/bassist van Doe Maar en als filmcomponist.