Skip to content

In Memoriam Rosemarie Blank

Documentairemaker Rosemarie Blank (1939-2025) is afgelopen maandag 28 april overleden. Mark Paul Meyer, voormalig senior curator in Eye, herdenkt haar als onverschrokken pionier.

Door Mark Paul Meyer01 mei 2025

Rosemarie Blank tijdens filmopnames van Rit over de grens, ze zit in een motorbakfiets

Rit over de grens (Rosemarie Blank, NL/DE 1994)

Rosemarie Blank was een van de meest eigenzinnige Nederlandse documentaire filmmaaksters, die het filmisch experiment niet schuwde. In Duitsland geboren in 1939 en daar opgeleid als beeldend kunstenaar maakte ze in de jaren 1970 video en film tot haar belangrijkste medium. Maatschappelijk engagement en een persoonlijke betrokkenheid zijn kenmerkend voor al haar films.

Rosemarie Blank, Amsterdams stadsjournaal, 1982

Met haar achtergrond in de studentenbeweging van Berlijn zou Blank de verhouding tussen boeren en landheren in Italië aan de orde stellen (La terra in due, 1985), maakte ze films over de kraakbeweging in Amsterdam – waar ze zelf deel van uitmaakte – tot en met films naar aanleiding van de euthanasie van haar man (Punt uit, 2020). Ook onderzocht ze de impact van de oorlog in Oekraïne op het leven van een jonge Oekraïense studente aan de kunstacademie (Lost in Time, 2024).

Voortdurend experimenteren

In haar werk was Blank altijd op zoek naar een diepere waarheid die niet onmiddellijk van de werkelijkheid viel af te lezen. Documentaire als pure reportage vond ze niet interessant; ze experimenteerde voortdurend met filmmiddelen en -vormen om onder de oppervlakte van het met het blote oog waarneembare te kunnen kruipen. Het gebruik van fictie of historisch filmmateriaal werd daarbij niet geschuwd.

Transit Levantkade
(1991) is een voorbeeld van een overwegend documentaire film waarin archiefmateriaal en fictie-elementen worden gebruikt, terwijl Rit over de grens (1994) een fictiefilm is, maar door overwegend documentaire elementen wordt gedragen.

still uit Transit Levantkade (Rosemarie Blank, NL/DE 1990)

still Transit Levantkade (Rosemarie Blank, NL/DE 1990)

still uit Transit Levantkade (Rosemarie Blank, NL/DE 1990)

still Transit Levantkade (Rosemarie Blank, NL/DE 1990)

Haar meest ambitieuze fictieproject was Vaarwel Pavel uit 1999. Zij zou nog eenmaal terugkeren naar het onderwerp van de krakersbeweging, in een film die haar zo nauw aan het hart lag dat ze deze pas na twintig jaar kon voltooien. Gebruik makend van filmmateriaal dat ze twintig jaar eerder had gedraaid, voltooide Blank in 2009 Job en de Hollandse Vrijstaat.

Belangrijke bron

Terugkijkend op Rosemarie Blanks oeuvre blijken haar notities over film, het filmmaken en haar visuele studies in de vorm van fotocollages – waarvan ze zich vaak bediende ter voorbereiding op een filmproject – een belangrijke bron voor het begrijpen en waarderen van haar filmische erfenis.

Vlak voor haar dood heeft Blank nog kunnen werken aan een boek dat je zou kunnen omschrijven als een kunstenaarsboek. Het bevat reflecties op haar werk in woord en beeld, onder de titel: Workshop Reports. De verwachting is dat een kleine oplage van dit boek in de komende maanden beschikbaar zal komen en ook in de Eye Study geraadpleegd kan worden.

In de collectie

De films van Rosemarie Blank zijn opgenomen in de collectie van het filmmuseum en ook haar foto’s en (papieren) archieven zullen aan Eye worden overgedragen.

still Overgang (Rosemarie Blank, NL 1980)

Gratis te zien op Eye Film Player

Drie films van Rosemarie Blank (Job en de Hollandse Vrijstaat, Overgang en Transit Levantkade) zijn gratis te bekijken op de Eye Film Player.