Unesco Nationale Actiedag Weerbaar Erfgoed

De actiedag heeft een symbolisch gekozen datum. Het verwijst naar het bombardement op Rotterdam 85 jaar geleden, op 14 mei 1940, als gevolg waarvan Nederland een groot deel van zijn cultureel erfgoed verloor. Op dezelfde datum werd in 1954 het Unesco Haags Verdrag voor de bescherming van cultureel erfgoed bij gewapende conflicten ondertekend, een verdrag dat de nationale verantwoordelijkheid voor de bescherming van cultureel erfgoed onderschrijft.

Met de jaarlijkse Nationale Actiedag Weerbaar Erfgoed wordt met deze twee historische gebeurtenissen in het achterhoofd door verschillende musea, instellingen en organisaties binnen de Nederlandse erfgoedsector actie ondernomen om extra aandacht te schenken aan de bescherming van ons nationaal erfgoed.

Registratieweek analoge acetaatfilm

In het kader van de actiedag organiseren Leenke Ripmeester (Hoofd Curatoren) en Rixt Jonkman (Coördinator Film Collectiebeheer) een registratieweek, waarbij een grote groep Eye-medewerkers en vrijwilligers samenkomt om Eye's omvangrijke collectie analoge acetaatfilm te registreren en documenteren. Anne Gant, Interim Sectormanager Collectie bij Eye, licht de keuze voor deze speciale registratieweek van analoge acetaatfilm toe:

'Normaal gesproken registreren we doorlopend films, maar we wilden een testcase uitvoeren waarbij veel mensen – conservatoren, restauratoren, registrators, technici en ondersteunende experts – alles laten vallen en samen actie ondernemen. We willen kijken hoe dit werkt en wat we kunnen bereiken met een andere, intensievere manier van registreren. De afdeling Collectiebeheer is al druk bezig geweest met het verplaatsen van pallets aan film, dus we zijn klaar om maandag met deze grote teaminspanning te beginnen.’

Het belang van goede archivering

Tijdens de Nationale Actiedag Weerbaar Erfgoed besteedt Unesco extra aandacht aan de kwetsbaarheid van nationaal erfgoed en roept ze op tot actie om het Nederlands erfgoed weerbaarder te maken tegen externe dreigingen. Op hun website benoemt Unesco bijvoorbeeld het toenemende risico op crises, zoals oorlogsdreigingen, klimaatverandering en cyberaanvallen. Bij de registratie en documentatie van Eye’s analoge filmcollectie wordt ook met deze risico’s rekening gehouden. 'Dit proces vereist veel leeswerk,' vertelt Gant, 'maar ook het volgen van casestudies van archieven die te maken hebben gehad met calamiteiten zoals overstromingen, cyberaanvallen en brand is essentieel.’ Ze benadrukt daarbij het belang van een goede archivering:

‘Zonder duidelijke kennis van wat er in een collectie zit wordt het veel lastiger om objecten te beschermen, te restaureren, terug te vinden of als beschadigd of vermist op te geven. Het is van groot belang dat een collectiebeheerder de locatie en de huidige staat van alle objecten in de collectie kent. Ook in het geval dat we een deel of een gehele collectie moeten evacueren, om gevaarlijke situaties te voorkomen, is snelle toegang tot documenten essentieel. Zo kunnen we in geval van nood objecten snel en efficiënt vinden.’

Verborgen schatten

Sinds digitale filmprojectie de norm is geworden heeft Eye een grote hoeveelheid aan analoge filmkopieën ontvangen van distributeurs, omdat die niet meer in roulatie zijn. Alle nieuwe bijdragen aan de filmcollectie van Eye moeten worden beoordeeld, geregistreerd en gedocumenteerd om deze veilig te kunnen archiveren. De registratieweek in Eye staat in het teken van het registreren van deze grote hoeveelheid analoge film kopieën, een groepsinspanning waarbij de mogelijkheid bestaat dat in de collectie verborgen schatten tevoorschijn komen.

Gant: ‘Soms zijn nieuwe objecten bij aankomst niet goed gelabeld en dan ontdekken we iets totaal anders in het blik. En soms vinden we een unieke film, of zelfs een film die als verloren werd beschouwd. Ik weet zeker dat deze week ons ​​verrassingen gaat opleveren, alhoewel ik nu nog niet kan voorspellen wat we zullen vinden. Maar aan het einde van de week kunnen we zeker verslag van nieuwe vondsten uitbrengen!’