De nagloeiende stenen van Piazza Maggiore verwarmen onze billen. Net als de zesduizend andere hoofden op het plein kijken we naar één scherm. Wie zegt dat zwart-wit saai is liegt, want hoor het gelach van het publiek, als Buster Keaton en Charlie Chaplin zich in benarde situaties werken, en hoor het applaus na afloop, voor het Teatro Comunale orkest, dat live de originele muziek meespeelt. Dit is de dertigste editie van filmfestival Il Cinema Ritrovato in Bologna, en EXPOSED is erbij.
Door Jonas Kooyman05 juli 2016
Wie nog nooit op dit filmfestival is geweest, zo werkt het: verspreid over vijf schermen door de stad worden tussen 25 juni en 2 juli 500 films vertoond. Lichte keuzestress dus. Met een pen omcirkelen we de films die we willen zien. En zo komen we op de tweede dag lichtelijk bezweet aan bij een vertoning van ‘Reflections in a Golden Eye’ uit 1963.
Wat zijn we blij dat we deze vertoning kozen. De film, over Marlon Brando en Elizabeth Taylor als rijk officierskoppel in een verziekt huwelijk zoekt – voor die tijd – de grenzen op van wat een Hollywoodproductie kan, met naakt, een homo-erotische verhaallijn en het bevragen van wat ‘de’ norm en mannelijkheid is.
Een volle zaal als deze zien we meer, deze week. Hoe lukt het de organisatie van dit festival om oude films aantrekkelijk te maken voor een groot publiek? Op deze vraag geeft programmeur Guy Borlée antwoord als hij ons bezoekt voor een Q&A. Volgens hem gaat het om het opbouwen van een relatie met het publiek. “Toen we hier dertig jaar geleden mee begonnen, was een pleinscreening met 2000 man al spectaculair. Gisteravond waren het er zesduizend.” Maar hoe is die band opbouwen dan gelukt? “De presentatie is belangrijk – de kwaliteit, de muziek. Dan maakt het niet meer uit of een film oud is of nieuw, de magie is er nog steeds. Maar ook omdat we het al zo lang organiseren weet het publiek dat ze onze programmering kunnen vertrouwen.”
Voor deze programmering kan het festival niet zonder filmarchieven, vertelt Borlée. Vier- van de vijfhonderd films die ze dit jaar tonen komen uit internationale archieven. Daar zit ‘Who’s Crazy’ uit 1965 tussen. De film won een prijs op Cannes, maar raakte daarna in de vergetelheid en verdween, vertelt Guy Borlée. Na een intenieve speurtocht werd de film recentelijk gevonden.
Een film werd zelfs Cuba uit gesmokkeld, vertelt hij. Dit jaar is er namelijk een speciale programmering rond Cubaanse films van voor en vlak na de revolutie; maar deze films mogen eigenlijk het land niet uit. Dat brengt ons bij Memorias del Subdesarrollo, een Cubaanse film uit 1968. Havana is tot “een provinciestad” verworden, en het hoofdpersonage – een middenklasse intellectueel wiens vrienden allen naar Miami zijn gevlucht, doolt rond door de stad, begint een affaire met een meisje en dat alles afgewisseld met politieke montages.
Terwijl we al onze indrukken met een drankje verwerken op de binnenplaats van Cinema Lumière verzamelt zich opeens een groep mensen rond een oude man in rolstoel: Bernardo Bertolucci [The Dreamers, Last Tango in Paris] is er ook. Oud maar nog steeds geliefd, zoals de rest van het festival.
