Meet the Archive brengt bijzondere verhalen over de (vroege) filmgeschiedenis, haalt vergeten filmmakers naar voren, bericht over nieuwe samenwerkingen en laat zien wat vaak verborgen blijft: de bedrijvigheid achter de schermen van de dagelijkse programmering.
Meet the Archive
Hoe groot en veelzijdig de Eye-collectie is, wordt ieder jaar duidelijk als de collectiespecialisten voor het voetlicht treden tijdens Meet the Archive.
Still van Les Parisiennes (1897), regisseur onbekend.
Vanwege de coronamaatregelen gaat Meet the Archive dit jaar niet door in de zaal van Eye Filmmuseum. En dat uitgerekend in het jaar waarin Eye zijn 75ste verjaardag viert. Om stil te staan bij de geschiedenis van 75 jaar Eye hebben de Eye-collectiespecialisten daarom acht online afleveringen van Meet the Archive gemaakt over 75 jaar filmarchief. De collectiespecialisten belichten de geschiedenis van de collectie, belangrijke conserveringen en innovaties op het gebied van restauratie en vertoningspraktijk.
#1: 75 jaar innovatie in filmarchivering: van verzamelen tot restauratie en presentatie — De eerste 50 jaar
In het kader van het 75-jarig bestaan van Eye Filmmuseum wordt in deze aflevering ingegaan op de geschiedenis van voorheen Nederlands Filmmuseum, nu Eye Filmmuseum.
Aan de hand van drie kerncollecties van Eye – het Uitkijk Archief, de Desmetcollectie en de films van de Biograph & Mutoscope Company – wordt in korte karakteristieken een overzicht gegeven van de ontwikkeling van Eye Filmmuseum: de internationale reikwijdte van de collectie, onderzoek en conserveringspraktijk en de veranderingen op presentatiegebied.
Vervolgens gaan we in vogelvlucht langs de ‘milestones’ van de restauratie- en digitaliseringsactiviteiten vanaf de late jaren tachtig: de eerste analoge kleurconserveringen, de internationale workshops en Bits and Pieces.
#2: 75 jaar innovatie in filmarchivering: restauratie, digitalisering, onderzoek en ontsluiting
In deze aflevering belichten we een aantal mijlpalen die Eye heeft bereikt op het gebied van filmrestauratie en digitalisering. Ook bespreken we de rol van Eye bij het promoten van onderzoek en innovatieve manieren om filmcollecties te ontginnen en te ontsluiten.
We onderzoeken in het bijzonder het werk van Eye op het gebied van kleurherstel vanaf het einde van de jaren tachtig; de eerste stappen in digitale restauratie eind jaren negentig; Eye’s toonaangevende rol in grootschalige digitalisering en toegang in de jaren tien van deze eeuw; en Eye’s innovatieve werk in digitale presentatie (online en op locatie).
De aflevering eindigt met bijdragen van vijf internationale collega's die door de jaren heen nauw met het museum hebben samengewerkt, geïnspireerd door de collectie en activiteiten van Eye: Joshua Yumibe (Michigan State University), Grazie Ingravalle (Brunel University London), Ulrich Ruedel (University of Applied Sciences, Berlijn), Aki Kung en Gladys Lau (Reel to Reel Institute, Hongkong).
#3: Hergebruik van archieffilms: nieuwe contexten, nieuwe betekenissen
Deze aflevering bevat voorbeelden uit de afgelopen twee decennia van hoe archiefbeeld is gebruikt door filmmakers en kunstenaars. Dit maakt zichtbaar hoe het hergebruiken van archiefmateriaal onverwachte deuren kan openen tussen heden en verleden.
Eye Filmmuseum staat altijd open voor het gebruik van de collectie archiefbeeld door derden. Eye nodigde drie experts op dit gebied uit: Ronny Temme, voorheen verkoopleider van de filmcollectie van Eye; Gerda Jansen Hendriks, geschiedkundige en regisseur van het bekende Nederlandse tv-programma Andere Tijden voor de NTR; en Sandra Beerends, regisseur van de bekroonde documentaire They Call Me Babu. Samen met curator Dorette Schootemeijer bespreken ze verschillende zaken die komen kijken bij het gebruik van archiefmateriaal.
#3: Hergebruik van archieffilms: nieuwe contexten, nieuwe betekenissen — enkele voorbeelden
Deze aflevering bevat voorbeelden uit de afgelopen twee decennia van hoe archiefbeeld is gebruikt door filmmakers en kunstenaars. Dit maakt zichtbaar hoe het hergebruiken van archiefmateriaal onverwachte deuren kan openen tussen heden en verleden.
#4: Hergebruik van archieffilms: the materialiteit van film & film en andere media
Eye Filmmuseum verwelkomt samenwerkingen met kunstenaars die de materialiteit van celluloid zelf onderzoeken, of de grenzen van film oprekken. Eye nodigde twee experts op dit gebied uit, van twee verschillende generaties: Peter Delpeut, een filmmaker bekend om films met gevonden beelden als Lyrical Nitrate, Diva Dolorosa en The Forbidden Quest; en Niels Gerson Lohman, een creatief directeur die promotiecampagnes maakt voor culturele instellingen, waaronder het Van Gogh museum. Samen met curator Leenke Ripmeester bespreken ze onderwerpen als hun fascinatie voor de vergankelijkheid van nitraatfilms, en de grensvlakken tussen film en andere kunstvormen.
“Reuse of archival films: the materiality of film & film and other media – some examples” geeft voorbeelden uit de afgelopen decennia van filmmakers die gefascineerd waren door de materialiteit van film, of die film met andere vormen van media vermengden. Door het gebruik van archiefmateriaal voor deze doelen aan te moedigen, stimuleert Eye voortdurend het onderzoek naar de betekenis van film.
De film Liquidator is een artistiek onderzoek naar het verval van nitraat. Deze film zal worden geïntroduceerd door de regisseur, Karel Doing.
#4: Hergebruik van archieffilms: the materialiteit van film & film en andere media — enkele voorbeelden
Deze aflevering geeft voorbeelden uit de afgelopen decennia van filmmakers die gefascineerd waren door de materialiteit van film, of die film met andere vormen van media vermengden. Door het gebruik van archiefmateriaal voor deze doelen aan te moedigen, stimuleert Eye voortdurend het onderzoek naar de betekenis van film.
#4: "Liquidator" (2010) met inleiding door Karel Doing
De film Liquidator is een artistiek onderzoek naar het verval van nitraat. Deze film zal worden geïntroduceerd door de regisseur, Karel Doing.
#5: Van Scopitone tot 3D; apparatencollectie, stereofoto's en 8mm-film in 3D
In aflevering 5 van deze reeks duiken we in enkele bijzondere onderdelen van de Eye-collectie: stereoscopische apparatuur en stereofoto’s uit de Filmgerelateerde collecties. Zet je 3D-bril op (die met rood en blauw of groen glas), en je ziet het vroege 3D-beeld met eigen ogen, zelfs via het beeldscherm.
Ook tonen we particuliere experimenten met het maken en vertonen van 3D-film, en laten we zien hoe dat in zijn werk gaat. Films op 8mm- en 16mm-formaten zijn voor deze gelegenheid gedigitaliseerd en geschikt gemaakt voor online vertoning.
Een pièce de resistance is de bijzondere Scopitone, een filmjukebox die Eye in 2019 verwierf. Een korte documentaire laat zien hoe dit apparaat werkt en toont de enthousiaste reacties van de Eye-collega’s bij de eerste vertoning.
Deze video bevat fragmenten die het beste met een anaglyph/3D-bril bekeken worden.
#6: De Filmliga en de oorsprong van de Eye-collectie
Het vieren van de 75e verjaardag van Eye Filmmuseum is een goede reden om stil te staan bij een collectie die aan de basis staat van het Filmmuseum, namelijk de collectie van de Filmliga. De Filmliga werd in 1927 opgericht om films van de internationale avant-garde aan het Nederlandse publiek te vertonen. Films van Walter Ruttmann, Oskar Fischinger, René Clair, Luis Buñuel en vele anderen werden door heel Nederland vertoond met als doel de kunstzinnige eigenschappen van de film grotere bekendheid te geven.
Omdat de collectie van de Filmliga na de oorlog een van de ‘founding collections’ van het Filmmuseum was, zijn veel originele, vaak unieke, kopieën in de collectie van Eye bewaard gebleven. Een van de parels uit deze collectie is De man met de camera (Sovjetunie, 1929) van Dziga Vertov, die door Eye is geconserveerd en gerestaureerd. In deze aflevering van Meet the Archive staat de collectie van de Filmliga centraal, en in het bijzonder De man met de camera, die later dit jaar integraal beschikbaar zal komen op de Eye Film Player.
#7: Archivering van de erfenis van vrouwen in film: bewaren en delen
De laatste jaren kwam de discussie over de zichtbaarheid van vrouwen binnen de filmindustrie en de filmgeschiedenis goed op gang. Eye Filmmuseum maakt zich al decennia hard voor meer aandacht voor de rol van vrouwen in de cinema, en zet zich in om hun werk op te sporen en te belichten. Het oeuvre van vrouwen lijkt te zijn onderbelicht door een aantal factoren variërend van de kwetsbaarheid en slechte staat van het materiaal tot bevooroordeelde verhalen waarin vrouwen worden neergezet als 'iemands vrouw'.
In deze aflevering presenteren Eye's curator experimentele film Simona Monizza en curator stille cinema Elif Rongen-Kaynakçi samen een kort historisch overzicht van de resultaten van deze aanpak, geïllustreerd door een aantal recente ontdekkingen, en distributie- en onderzoeksactiviteiten.
Thumbnail afbeelding: Die schwarze Kugel oder die geheimnisvollen Schwestern (Franz Hofer, DE 1913)
#8: Archivering van de erfenis van vrouwen in film: samenwerkingen en netwerken
Eye Filmmuseum zet zich al decennia in voor meer focus op de rol van de vrouw in de cinema. De oeuvres van vrouwen lijken te zijn onderbelicht door een gebrek aan onderzoek en aan middelen, gecombineerd met allerlei misvattingen. Voorzichtig schoffelende we door clichés. Door de films op de eigen meritis en binnen een bredere context te herontdekken en te bestuderen, zien we nieuwe verhalen en netwerken ontstaan. Door onze krachten te bundelen met anderen die onze doelen delen, geloven we dat we het werk van vrouwen in de cinema in een nieuw licht kunnen zetten en presenteren; met respect voor de continuïteit ervan over genres, periodes en generaties heen.
In deze aflevering laten Eye's curator van experimentele film Simona Monizza en curator van stille cinema Elif Rongen-Kaynakçi enkele van de recente resultaten van deze aanpak zien; met shout-outs naar de "Ellen Richter Retrospective", "Cinema's Early Nasty Women Project", de inspanningen om Vrouwen van Suriname te herstellen en opnieuw te introduceren, en Babeth van Loo's eerbetoon aan Moniek Toebosch en anderen.
Thumbnail afbeelding: Solokonsert voor recent en fotograaf (Moniek Toebosch & Ike Bartels, NL 1977)
#8: Simona Monizza in gesprek met Babeth VanLoo
Deze aflevering van Meet the Archive bevat het volledige interview van Babeth Mondini-VanLoo door Simona Monizza. Babeth Mondini-VanLoo is een mediakunstenaar met een decennialange, indrukwekkende carrière, waarin ze de rollen op zich nam van filmmaker, docent, curator, programmeur, producent en nog veel meer.
Eye werkt samen met Mondini-VanLoo aan de conservering van een aantal van haar films.Het gesprek draait om de zichtbaarheid van vrouwen in film, en snijdt verschillende nevenonderwerpen aan, zoals de rol van samenwerkingen, (vrouwelijke) identiteiten, ouder worden, en het belang van het bewaken van, in Babeths woorden, ‘vrouwenenergie die leidde tot het maken van kunst’.
Het boek Art=Life=Art Babeth Mondini-VanLoo: From Beuys to Buddhism gaat dieper in op Babeths multidisciplinaire benadering van creativiteit en haar krachtige energie, en is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in kunst buiten het commerciële domein.
We willen graag de volgende kunstenaars bedanken die in dit interview worden genoemd: Joseph Beuys, Maya Deren, Ulrike Ottinger, Meredith Monk, Joan Jonas, Moniek Toebosch, Ida Lohman, Janica Draisma, Frans Zwartjes & Trix Zwartjes en Yoko Ono.
De films van Babeth Mondini-VanLoo die in het interview worden genoemd zijn:
Meredith Monk: Inner Voice (NL 2009)
Moniek Toebosch: Wie ik was voordat ik was (Who I Was Before I Was) (NL 2011)
