Béla Tarr

Het zijn grootse, aardse films, waarin de mens in de uitzichtloosheid van zijn bestaan wordt geportretteerd. Toch is er soms een glimp van verlossing, als de drank vloeit, een orkestje speelt en de barbezoekers zich verliezen in een dronken dans.

Bekijk de tentoonstellingstrailer:

Over Béla Tarr

Op zestienjarige leeftijd begon Béla Tarr al met het maken van films, veelal naturalistische en geëngageerde sociale drama's en documentaires. Na zijn opleiding aan de filmacademie in Boedapest ontwikkelde hij een eigenzinnige en invloedrijke stijl. Sinds Damnation (1988) kenmerken Tarrs films zich door lange ‘takes’ en weinig montage, doorgaans opgenomen in adembenemend zwart-wit. Zijn personages leven armoedige levens in doffe uitzichtloosheid op het desolate Hongaarse platteland. Tarr toont ons het bestaan ontdaan van alle franje en nodigt zijn kijkers uit tot mededogen.

In het werk van Béla Tarr zijn stijl en inhoud onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zijn films getuigen van een somber wereldbeeld waarin de mens geen grip heeft op zijn eigen bestaan en gedwongen is het lot passief te ondergaan. De personen in zijn films zijn in de steek gelaten door het leven. De films spelen zich veelal af in een omgeving waar verval, afbraak en desinteresse heersen. Maar uit deze situatie maakt Tarr als een van de grootmeesters van de hedendaagse cinema een oeuvre dat hypnotiserend is in zijn beeldende kracht. Tarr durft als geen ander te vertrouwen op het beeld, dat je optilt uit de ellende. Hij filmt sinds Damnation louter in zwart-wit, of eigenlijk zou je beter kunnen zeggen in grijs, en gebruikt extreem lange shots waarin de camera heel langzaam een ruimte of een landschap ‘verkent’.

Over de tentoonstelling

Speciaal voor Eye heeft Tarr een tentoonstelling ontwikkeld die het midden houdt tussen een film, een theaterdecor en een installatie. Tarr heeft in zijn films altijd de keerzijde van de vooruitgang laten zien en het is daarom niet verwonderlijk dat hij zich geroepen voelt om een statement te maken dat gericht is tegen de onmenselijke behandeling van duizenden migranten en vluchtelingen die proberen hun leven een waarde te geven die hen – in Europa – niet gegund wordt.

In Eye toonde Tarr middels ‘found footage’, oorlogsbeelden, fragmenten uit zijn eigen films, rekwisieten (de boom uit The Turin Horse) en een speciaal voor de tentoonstelling opgenomen nieuwe scène niet alleen zijn sombere wereldbeeld, maar tegelijkertijd zijn mededogen voor de buitengeslotenen van onze samenleving. De regisseur staat bekend om zijn liefde voor de lange vertelling, waarin de uiterste mogelijkheden van de filmtaal worden verkend.

Eye volgt al langer het werk van de internationaal gelauwerde regisseur, wiens werk met regelmaat te zien is geweest in Nederland. Het filmmuseum bracht twee films van Béla Tarr uit – Werckmeister Harmonies en The Turin Horse – en heeft een twintigtal titels van de regisseur in de collectie, waaronder vroege korte films en coproducties met de Hongaarse televisie.

Maak een virtuele tour door de tentoonstelling:

Bekijk de ArtTube reportage over de tentoonstelling: