Chantal Akerman

Passages

1 juni — 30 augustus 2020

Op basis van de oorspronkelijk als documentaire gemaakte film D’Est ontwikkelde zij in 1995 een grote ruimtelijke installatie op 24 monitoren. Dit was het begin van een ‘tweede carrière’ binnen de wereld van de beeldende kunst. In de tentoonstelling zijn acht filminstallaties van Akerman te zien. Naast D’Est zijn ook werken te zien als Woman Sitting after Killing (2001), Tombée de nuit sur Shanghai (2007-2008) en haar laatste werk NOW (2015).

Chantal Akerman heeft als een van de eerste film-regisseurs de overstap naar de beeldende kunst gemaakt. Ze is beroemd geworden als feministische avant-gardefilmmaker in de jaren zeventig, en ontdekte halverwege de jaren negentig de mogelijkheden van de tentoonstellingsruimte.

Chantal Akerman, NOW; © Studio Hans Wilschut

Chantal Akerman, Hotel Monterey; © Studio Hans Wilschut

Als 25-jarige filmacademie-drop-out werd Chantal Akerman (Brussel, 1950-Parijs, 2015) op slag bekend met Jeanne Dielman, 23, Quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975). Dit ingetogen, minimalistische portret van de dagelijkse bezigheden van een Brusselse huisvrouw annex parttime prostituee werd ontvangen als boegbeeld van de feministische avant-garde cinema. In een uitgebeende, anti-dramatische stijl – later ‘slow cinema’ genoemd – had Akerman de benauwende routine van het huisvrouwenbestaan blootgelegd en het verborgen leven van talloze vrouwen een gezicht gegeven.

Akermans oeuvre kenmerkt zich door een afstandelijke benadering van het schijnbaar ‘gewone leven’, waarbij onder het oppervlakte een arsenaal aan heftige gebeurtenissen, herinneringen en emoties schuilgaan. Akerman, zelf dochter van een Auschwitz-overlevende, is “charging the mundane with significance”.

Chantal Akerman, Marcher a coté; © Studio Hans Wilschut

“...waar de tentoonstelling vooral toe uitnodigt, is kijken... In Chantal Akerman - Passages gaan de installaties fraai de dialoog aan met elkaar...”

De Volkskrant, *****

Een wereld buiten de filmtheaters

Rond 1995 – inmiddels was Akerman de gevierde regisseur van klassiekers als News from Home (1977), Toute une nuit (1982) en Nuit et jour (1991) – ontdekte de filmmaker een wereld buiten de filmtheaters. Haar eerste video-installatie was D’Est in 1995, waarin zij op 24 monitors hypnotiserende beelden laat zien van mensen die proberen te overleven in het voormalige Oost-Europa achter het IJzeren Gordijn. Het zijn observerende beelden van mensen en landschappen, zonder dialoog, zonder verder commentaar. Deze installatie vormde het begin van een ‘tweede carrière’ binnen de wereld van de beeldende kunst.

Avant-gardistische houding

Veel van Chantal Akermans vooruitstrevende werk getuigt van een avant-gardistische houding ten opzichte van het medium dat zij gebruikt. Zij heeft een sterk persoonlijke stijl waarin lange shots, een sterke frontaliteit en een breed kader kenmerkend zijn, en waarin zij een nieuwe invulling geeft aan tijd en ruimte. De werken zijn getuigenissen van de geschiedenis, van herinneringen, van het leven dat gewoon lijkt, maar het niet is. De werken van Akerman hebben een “almost tactile sense of what it is like to observe from a respectful distance, the people and places they record”.

Internationale kunstwereld

De internationale kunstwereld erkende al snel de bijzondere kwaliteit van Akermans beeldende werk; een reeks tentoonstellingen in gerenommeerde musea volgde, onder meer in Walker Art Center (1995), Jeu de Paume, Parijs (1995), Documenta XI, Kassel (2002) en M HKA, Antwerpen (2012). Akerman nam ook twee keer deel aan de Biennale di Venezia, in 2001 en in 2015.

“...doet recht aan haar revolutionaire oeuvre... Zo simpel, zo direct, zo krachtig....”

De Filmkrant

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie met teksten van Chantal Akerman zelf, aangevuld met essays van Cyril Béghin, Dana Linssen en Roos van der Lint. Bestel de publicatie via de Eye shop.

publicatie Chantal Akerman - Passages

“...In Eye blijkt dat het werk van Chantal Akerman zich goed leent voor een overstap van bioscoop naar tentoonstellingsruimte...”

NRC Handelsblad, ****

Maak een virtuele tour door de tentoonstelling:

Chantal Akerman, In the Mirror; © Studio Hans Wilschut

portret van Chantal Akerman (© Kenneth Saunders)

Filmprogramma Focus Chantal Akerman

Voor het zaalprogramma kiest Eye speelfilms en documentaires van Akerman en films waarvan beelden en sequenties terugkomen in de installaties van de tentoonstelling. Ook is een documentaire te zien over leven en werk van de filmmaker.

In verschillende specials buigen gasten zich over het oeuvre van de in 2015 overleden Akerman. Zo is het onderstaande video-interview met Claire Atherton, editor en artistiek medewerker van Chantal Akerman is een voorproefje van de special Spatializing Cinema.

Patricia Pisters ging tijdens de special Be Pretty and Shut Up! in op leven en werk van Delphine Seyrig (1932-1990), die niet alleen een veelgevraagde actrice was, maar ook een belangrijke stem vormde in de wereldwijde feministische beweging van de jaren zeventig.

Films, talks & meer

De tentoonstelling gaat vergezeld van een programma met films, discussies en andere activiteiten.

Het filmprogramma rond Chantal Akerman, onder de naam Focus Chantal Akerman, is onderdeel van het uitgebreide filmprogramma: Women Make Film, waarin de (verborgen) geschiedenis van honderd jaar vrouwelijke filmmakers wordt belicht, met een overzicht van de beste films gemaakt door vrouwelijke regisseurs.