Theo van Gogh - Uitgesproken: 06/05

In zijn dit jaar verschenen biografie De bolle Gogh (onderscheiden met de Louis Hartlooper Prijs voor Beste Filmpublicatie 2024) schetst Cohen een gelaagd beeld van Van Gogh als gedreven filmer, schrijver, briljant interviewer en strijder van het vrije woord.

Van Gogh - een manisch polemist die meende dat 'alles' gezegd moest kunnen worden en dat de regels van fatsoen daarin geen enkele rol speelden - ging vol op het orgel en liet geen stijlmiddel onbeproefd om zijn tegenstanders eronder te schoffelen. Het vrije woord kon humoristisch, stilistisch sierlijk en vilein, maar ook op de rand van smakeloos en ver daaroverheen verdedigd worden.

Aanhangers

Van Goghs gang door Nederland filmland en zijn geruchtmakend optreden als bestrijder van de ideeën van de fundamentalistische islam bezorgde de gesjeesde rechtenstudent uit Wassenaar een schare aanhangers én flink wat tegenstanders. Op 2 november 2014 werden zijn zonder terughoudendheid geventileerde opinies hem noodlottig. De fundamentalist Mohammed B. vermoordde Van Gogh op klaarlichte dag, een schok ging door Nederland.

Vooropgezet plan

De postuum verschenen speelfilm 06/05 - naar het boek van Tomas Ross over de moord op de flamboyante politicus Pim Fortuyn (6 mei 2002), oprichter van de LPF-partij - schetst aannames van Van Gogh over de toedracht; gefascineerd door het politieke geklungel na de gelukte aanslag op Fortuyn suggereert Van Gogh dat er een vooropgezet plan was. Nog voor hij de film kon voltooien werd de regisseur zelf vermoord.

06/05 ging tegelijkertijd met de bioscooprelease op internet in première. Volgens de Volkskrant behoorde de film tot Van Goghs beste werk: “De acteurs zijn uitstekend op dreef, de muziek van vaste componist Rainer Hensel is subtiel, en het digitale camerawerk van Thomas Kist oogt fraai.” De Filmkrant noemde 06/05 een “urgente film” waarin al Van Goghs persoonlijkheden samenkomen: “de politieke commentator, de scheldcolumnist met een missie, de herrieschopper en vooral de humanist met een buitengewoon pijnlijke en openhartige kijk op de menselijke natuur.”