Het begon allemaal in de jaren zestig, toen McCall grafische vormgeving studeerde en experimenteerde met film. Na zijn studie werd hij één van de sleutelfiguren in de avant-gardistische Londense filmscène en werd hij vooral bekend door zijn minimalistische vuurperformances, die later op film werden vastgelegd. Een voorbeeld daarvan is Landscape for fire uit 1972, waarbij hij 36 bakjes met ontvlambare vloeistof in een nauwkeurig afgemeten grid opstelde en vervolgens met enorm veel gevoel voor timing aanstak.
Anthony McCall
“What would a film be if it was only a film?”
Dat vroeg kunstenaar Anthony McCall zich af in 1973, toen hij op een boot van Southhampton naar New York voer. Niet veel later was daar het antwoord: Line describing a cone. Een film die eigenlijk in níets meer lijkt op wat een film ‘hoort’ te zijn. Gestript van alle verhalende elementen, teruggebracht tot één lichtstraal uit een filmprojector, die in een pikdonkere ruimte wordt afgespeeld. Een film? Een lichtsculptuur? Een performance? Of misschien wel alledrie.
Door Meike Scholten08 september 2014
Still uit Line describing a Cone, (1973, Anthony McCall).
Anthony McCall, Landscape for Fire.
De systematische, langzaam veranderende structuur van de vuurperformances bleek de basis te vormen voor veel van zijn latere werk. Altijd staan daarin meetbare precisie, minimalisme, tijd en ruimte centraal.
Zo ook in dat werk uit 1973, Line describing a cone, dat onderdeel was van een serie Solid Light Films die hij maakte in New York. De letterlijke vertaling van die serie als ‘films van massief licht’ raakt precies de kern. McCall maakte films, maar werkte daarbij alleen met het licht dat uit de projector kwam. Die minimalistische benadering had nogal wat gevolgen. De toeschouwer kon ineens kiezen waar hij naar keek: de tergend langzaam van vorm veranderende lichtstraal op de muur, of de projector. Het licht dat dwars door de ruimte scheen, maakte die toeschouwer bovendien zélf tot onderdeel van de ‘film’. Hij bevond zich in de lichtstraal, kon er doorheen lopen, mee interacteren. Hij bevond zich als het ware in z’n eigen film. En misschien wel het belangrijkst: doordat er geen verhaal meer werd verteld, vormden de tijd en ruimte ineens het centrale punt van aandacht. Die pure benadering zorgde ervoor dat je de ruimte kon beleven en ‘kijken’ naar de tijd.
McCalls werk heeft daarmee een soort 4D-effect op je. Hij maakt niet alleen de hoogte, lengte en diepte van zijn werk zichtbaar, maar toont je ook die ándere factor: tijd.
Zijn werk uit 1973 is terug, en vanaf 27 september te zien in Eye in de tentoonstelling Anthony McCall – Solid Light Films and Other Works (1971-2014). Een expositie die precies op het juiste moment lijkt plaats te vinden, in tijden waarin iedereen zichzelf voorbij loopt en het steeds maar drukker heeft. Zijn we eigenlijk niet allemaal toe aan een moment waarop we tijd en ruimte weer kunnen ervaren, zónder er doorheen te sjeesen?
Kom. Op zaterdagavond 27 september doen we het gewoon. We grijpen de tijd bij z’n lurven. We nemen het ervan. We duiken met z’n allen in De Vierde Dimensie en maken de tijd zichtbaar. Hoe? We geven jonge kunstenaars de gelegenheid om ons laten zien hoe zij de tijd en ruimte ervaren. Niet met licht – dat laten we over aan McCall – maar door middel van muziek, performance, poëzie en beeldende kunst.
Zo komen we samen bij het punt dat McCall zo mooi omschreef als het moment ‘when space becomes being’.
Tot in De Vierde Dimensie!
Meld je aan voor De Vierde Dimensie, het openingsevenement bij de tentoonstelling met werk van Anthony McCall. Aanvang 20:30, toegang is gratis!