Cronenberg’s cyborg: Tech kleding als onderdeel van ons lichaam

Een exoskelet of uitwendig skelet is een omhulling, dat dient ter bescherming van het lichaam van een organisme. Beugels en protheses zijn daarin duidelijke voorbeelden die ook echt een beschermende functie hebben. De cyborg (fysieke samensmelting van mens en machine) is niet eens zo ver weg. Zeker in een tijd waarin technologie steeds onmisbaarder wordt.

We kennen allemaal nog wel de lichtgevende LA Gearsgympen die je nooit mocht krijgen van je moeder. Maar ook de hypercolor shirts, die later (in 2002) door American Apparel werden verkocht. Shirts die van kleur veranderden naarmate de temperatuur stijgt. Het resultaat: nog gekleurdere oksels dan je al had. Deze in eerste instantie enorme hypes, verdwenen echter snel. Als het technische aspect van de kleding uitsluitend werd gepresenteerd als ‘nieuw ding’, zonder duidelijke functie, bleek de trend van korte duur te zijn.

Op conceptueel gebied werden er in de jaren negentig vooruitstrevende ontwerpen gepresenteerd. Neem Hussein Chalayan; met zijn SS 2000 collectie liet hij modellen de catwalk op lopen in fiberglas, metaal en katoen. Als vliegtuigen met aan de zijkant en achterkant kleppen die bij beweging een roze stof onthullen. Chalayan beweegt zich (nog steeds) tussen performance kunst en mode waarbij hij zijn ontwerpen tot leven laat komen op de catwalk. Hij speelt met de context van mode waarin het sociale, culturele en technologische aspect van kleding altijd naar boven komt.

Studio Roosegaarde gebruikt ook techniek als middel om bepaalde sociale processen zichtbaar te maken. Met het modeproject INTIMACY zoeken zij naar de relatie tussen intimiteit en technologie: kledingstukken die reageren op de hardslag van de drager, of doorzichtig worden bij sociale interactie. Kleding wordt daarmee het middel om het lichaam nog meer leven te geven en is niet gericht op de technologie zelf in die zin dat de drager er geen betere versie van wordt.

Wat de voorbeelden hiervoor allemaal met elkaar gemeen hebben, is dat de technologie vanaf de buitenkant te zien is. We zien de lichten, de uit elkaar schuivende vormen en de transparant wordende stof. Maar waar nu ook juist de aandacht op wordt gelegd, is de praktische functie die de stof kan hebben. De nuttige werking die de deeltjes in het weefsel hebben.

Dit illustreert de Nederlandse ontwerper Borre Akkersdijk aan de hand van zijn BB Suit. Een pak geweven met koperdraad dat aangesloten is op elektronische chips, en voorzien is van een ingebouwde WiFi-hotspot, muziekbibliotheek en GPS.
Maar zoals Borre zelf aangeeft: “Het kan nog niet gezien worden als draagbare technologie, eerder technologie die je meeneemt. Daarvoor moet de praktische kant, zoals waterbestendigheid van chips, nog meer ontwikkeld worden.”

Ook ontwerpster Pauline van Dongen creëerde stoffen met zonnecellen die je smartphone of andere apparaten op kunnen laden. Alleen zijn er nog geen zonnecellen op de markt die gewassen kunnen worden.
Vooral in sportkleding is technologie nu echt onderdeel van het kledingstuk geworden. Neem bijvoorbeeld antibacteriële kleding, kleding die muggen afweert of een wetsuit die je onzichtbaar maakt voor haaien. Ze zijn al in de maak, maar nog te duur voor de commerciële markt.

Het is een kwestie van tijd tot de cyborg door de Kalverstraat loopt. Als voorbijganger zal je het waarschijnlijk niet eens is zien. De toekomst ligt op moleculair gebied, in de vezels van de stof, maar daarvoor is de techniek nog niet voldoende ontwikkeld.

In hoeverre Cronenberg’s Cyborgs vertaald zullen worden in het modebeeld, is aan de ontwerpers die het modebeeld bepalen. Ik nodig ze graag uit om de gruwelijke tweeling te werk zien gaan met hun metalen protheses in Dead Ringers.

Verschillende voorwerpen uit films zoals Dead Ringers en Crash zijn tot 24 september te zien tijdens David Cronenberg: The Exhibition in het Eye film museum. Dead Ringers wordt nog één keer vertoond op 5 augustus. Voor Crash kan je 18 augustus, 3, 4 en 17 september terecht in het Eye.