Skip to content

Exposing: performance artist Lisette Ros

In ieder geval de helft van het Westergaspubliek draait zijn nek om wanneer Lisette Ros (24) vrijdagmiddag het terras opwandelt. Gekleed in een soort skibroek, glitterplateauzolen en een crop top is ze een opvallende verschijning. Wat volgt is een gesprek over conventies, haar werk als performance artist en de waarheid van zwervers.

Door Frederike de la Bije02 september 2015

Laten we bij het begin beginnen, waar kom je vandaan?

Ik ben in Hilversum opgegroeid. Mijn vader is rechter en mijn moeder is momenteel office manager bij een makelaardij. Verder heb ik een zus van 4,5 jaar ouder. Ik heb een erg vrije opvoeding gehad, misschien wel iets te vrij. Er waren weinig regels of consequenties. Aan school heb ik goede herinneringen. Ik had altijd veel vriendjes en vriendinnetjes. Wat dat betreft ben ik niet het cliché voorbeeld van een ‘eenzame kunstenaar’, ik heb nooit moeite gehad met contact leggen. Ik had veel verschillende vrienden; van kakkers tot straatcrimineeltjes, zo heb ik veel mensenkennis en aanpassingsvermogen opgedaan.

Sinds wanneer begon je je wat extravaganter te kleden?

Dat ging bij mij geleidelijk. De verschillende vriendengroepen die ik vroeger had inspireerden me ook in hun stijlen, waar ik verschillende elementen met elkaar combineerde. Toen ik naar het AMFI ging vond ik het steeds leuker om iedere dag een “perfect” gestijlde look te creëren. De ene keer was dat wat meer punk, vandaag zit ik in mijn albino-fase, het verschilt per dag. Wat ik altijd bijzonder heb gevonden is dat we zoveel vrijheid hebben, maar we allemaal dezelfde broek of jas aantrekken. Met mijn uiterlijk probeer ik bepaalde conventies over hoe we over uiterlijk en kleding denken te bevragen en doorbreken. Het verschil is ongelooflijk: als ik er een dag meer volgens de ‘norm’ uitzie, reageren mensen totaal anders op me dan wanneer ik voor een wat heftigere look heb gekozen. Dat is toch heel oppervlakkig?

Zeker. Dit persoonlijke experiment toont duidelijke overeenkomsten met je werk als ik het zo zie. Hierin probeer je ook bepaalde ‘codes’ aan de kaak te stellen?

Inderdaad, in veel van mijn werk stel ik vraagtekens bij bepaalde conventies. Het werk dat ik bij Eye laat zien komt uit de serie INTERVENING SPACE: Reframing Conventions. Het origineel gaat over de handeling/conventie ‘zitten’ en onze hardnekkige gewoonte gemiddeld acht uur per [werk]dag te zitten. Als je dat hardop zegt hoor je hoe lang dat is, maar aangezien dit een automatisme binnen ons dagelijks ritme is, bevragen we het nauwelijks meer. Deze banale handelingen en de vanzelfsprekendheid hiervan, waar vrijwel niemand meer bewust over nadenkt, vind ik interessant. Er is een sterke wisselwerking tussen de inter-architectuur en ons gedrag; de manier hoe wij hier nu aan deze picknicktafel zitten: stel dat alle tafels op borsthoogte waren zouden we er altijd aan staan, leunen of hangen. Ik nodig mensen uit om met mij te zitten en zo dit vastgeroeste gedrag te bevragen door puur in je lichaam te komen en te voelen. De nadruk ligt daarnaast op de tijdsbeleving: door de aandacht op enkel en alleen de handeling ‘zitten’ te leggen, wordt het ineens voelbaar wat we ons lichaam en geest dagelijks aan doen. Bij deze performance zit ik zelf uren achter elkaar: zo is mijn werk ook een persoonlijke uitdaging.

De Servische kunstenares Marina Abramović maakte in 2010 een veelbesproken werk getiteld The Artist is Present voor het MoMA. Bezoekers werden uitgenodigd tegenover haar plaats te nemen en haar aan te kijken. Hoe verschilt jouw werk van dat van haar?

In de kern gaat het werk van Abramović om kunst, en mijn werk over conventies en gedrag. Ze maakt kortweg gezegd ‘kunst om de kunst’, en ik vind het veel belangrijker dat mensen kritisch naar zichzelf en hun patronen kijken. Daarom is de interactie bij mijn werk ook veel minder belangrijk, of zelfs helemaal niet. Ik hoop dat als iemand in mijn werk gaat zitten, hij of zij zich eerder met zichzelf confronteert dan met mij. Mijn performance is geen staarwedstrijd.

Door wie laat je je inspireren?

Pff, heel veel mensen. Door kunstenaars als Ulay en schrijver Eckhart Tolle, maar juist ook door de zwervers en psychiatrische patiënten bij mij op de hoek op de straat. Ik observeer ze vaak en maak graag een praatje met hen. Soms denk ik weleens; wat als hij juist de geestelijk ‘gezonde’ is en wij met onze fulltime banen juist de ‘gekke gevangenen’? We leven allemaal in onze eigen geconstrueerde waarheid en zijn zo overtuigd van onze denkbeelden, dat we die snel gaan bestempelen als „normaal’. Ik geloof daar juist niet zo in.

We hebben het veel over routines en patronen, hoe ziet jouw gemiddelde dag eruit?

Dat verschilt enorm. Welke dag, een doordeweekse?

Doe maar vandaag.

Oke. Gisteren viel ik redelijk goed in slaap, dat duurt bij mij nogal lang namelijk [Ros maakte hier ook een werk over, INTERVENING SPACE: Falling Asleep red], dus ik stond rond 11 uur op. Onlangs heb ik mijn ochtendkoffie vervangen door Vivit, ik dacht altijd dat ik per se cafeïne nodig had, maar dat is ook maar een patroon. Hierna ga ik altijd vrij gestructureerd aan het werk. Ik werk altijd mijn lijstjes af, één van mijn eerste tatoeages was ook de letterlijke ‘To Do lijst’ op mijn linkerarm. Ik ben sowieso vrij netjes en efficiënt, kan bijvoorbeeld ook niet werken in een rommelig huis. Of als ik aan het koken ben, dan ruim ik meteen de schillen van mijn ui op en vind ik het ook vrij irritant als iemand dat niet doet, haha. Anyway, dan eet ik wat en spreek ik af met vrienden, en kan het de ene keer heel laat worden en de andere keer lig ik om 00:00 uur in bed.

Grappig dat je in je werk patronen en conventies zo betwijfelt, maar je daar in je persoonlijke leven ook een beetje aan toegeeft.

Tsja, ik denk dat conventies en routines ook niet helemaal onzin zijn, maar dat je ze wel moet blijven bevragen.

Het werk INTERVENING SPACE: Reframing Conventions is 11 september te zien tijdens de opening van Michelangelo Antonioni: il maestro del cinema moderno.

Fotocredits: Tristen Kâ, Lotte van Raalte, Santa Croce, Tristen Kâ.

Tags

Exposed