Hoe sensualiteit dankzij synthesizerpionier Suzanne Ciani een plek kreeg in elektronische muziek

In A Life in Waves neemt Ciani ons mee langs plekken die in haar leven belangrijk voor haar zijn geweest. We beginnen bij het Wellesly College, een liberal arts college waar alleen vrouwen op school zitten. Aan Ciani merk je dat ze verrukt is om terug te zijn. Wanneer ze geïnterviewd wordt door de huidige studenten onderwerpt ze die aan een vragenvuur: ‘Wordt er nog steeds omgeroepen wanneer er een mannelijke bezoeker op school langskomt?’ Daarna vertelt Ciani over haar vriendje van vroeger – dat ze tegen de tijdsgeest in besloot niet met hem te trouwen, maar verder te studeren in Berkeley. Daar werd ze verliefd op iets anders, wat haar leven zou veranderen: de Buchla. Dit is de eerste modulaire synthesizer, oorspronkelijk uit 1963 en ontworpen door Don Buchla. Ciani kwam klassiek geschoold naar Berkeley toe, maar vertrok als een elektronische muzikant. Later ging ze voor Buchla werken, en beschouwde ze hem als haar mentor. Ze bracht haar dagen door in zijn fabriek en probeerde zich ondertussen meester te maken van de synth.

Ciani werd verliefd op de Buchla maar de wereld was nog niet klaar voor de geluiden die het produceerde. Haar docenten in Berkeley vonden haar vondsten een lachertje en namen haar niet serieus. Na haar studententijd vertrok Ciani naar New York en kwam daar in contact met verschillende reclamebedrijven. Zij zette daar haar eigen bedrijf Ciani/Musica op en kreeg al snel meerdere klussen in de reclame-, game- en televisiewereld. Zo is Ciani voornamelijk bekend van het ‘pop and pour’ effect van een flesje Coca Cola wat ze voor de reclame maakte, haar stem in de Xenon pinball games, en het sounddesign van de Amerikaanse sci-fi film The Stepford Wives (1975) dat het verhaal vertelt over de buitenwijk Stepford waar alle vrouwen zijn vervangen door robots. Pas later zou zij haar eigen muziek uitbrengen.

Wat zo bijzonder is aan Ciani is dat zij als vrouw zo groot is geworden in de elektronische muziekscene. De wereld was niet alleen nog niet klaar voor deze nieuwe vorm van muziek, ze was dat al helemaal niet voor een vrouw die met synthesizers experimenteerde. Ook de mannen in deze scene zaten niet op een vrouw te wachten. Tekenend is bijvoorbeeld hoe ze bij Don Buchla al vrij snel werd ontslagen. Toch besloot ze de volgende dag gewoon weer naar haar werk toe te gaan omdat ze geloofde dat ze dit kon. Vervolgens zat ze in haar begindagen als enige meisje bij Don Buchla urenlang te solderen. Het personeel kreeg af en toe les van Buchla, maar na de eerste les werd besloten dat vrouwen niet meer deel mochten nemen aan de les. Ze kreeg te horen dat ze dat niet persoonlijk moest nemen. Ondanks dit alles bleef ze bij Buchla werken.

Met haar daadkracht en energie is het haar toch gelukt om haar debuutalbum Seven Waves (1982) uit te brengen. Ze reisde de hele wereld over. In Amerika wilde men het niet uitbrengen, in Europa wilde men het niet uitbrengen, maar in Japan uiteindelijk wel. Het album is een ode aan de ‘femininity of the waveform’. ‘To be blunt about this, the male paradigm for sexuality is more that pumping rhythm,’ zei ze in een interview met The Guardian waar ze praat over elektronische muziek, ‘and the female paradigm for sensuality was a much slower span.’ Het laat treffend de noodzaak van meer vrouwen in de elektronische muziek zien: andere perspectieven openen nieuwe muzikale wegen.

Naast haar doorzettingsvermogen bewonder ik haar oneindige positieve energie en nieuwsgierigheid. Toen ze in het Bimhuis speelde vertelde ze met trots en overgave wat ze ging doen en wat de Buchla voor haar betekende. Ze is groot geworden in haar genre, maar dan zonder ego.

A Life in Waves is op 3 augustus om 17.00 te zien tijdens het Dekmantel Festival in Eye.