Point of View | If life were only like this
Zelf vind ik Woody Allen een interessante filmmaker en schoot het volgende fragment mij direct te binnen:
Vanaf 9 juli besteedt Eye een zomer lang aandacht aan regisseur, acteur, schrijver, komiek en muzikant Woody Allen. Een verzameling van zijn beste films zal worden vertoond en er zijn programma’s rondom belangrijke thema’s uit zijn werk.
Door Stefan Schoorl07 april 2015
Zelf vind ik Woody Allen een interessante filmmaker en schoot het volgende fragment mij direct te binnen:
“Boy, if life were only like this” spreekt Woody Allen tot de kijker. Een rijk fragment: de zelfingenomen pseudo-intellectueel die achter Woody in de rij staat, wordt op een prachtige manier op zijn plek gezet. Een manier die in het echte leven natuurlijk niet zomaar zou kunnen. Woody Allen confronteert de man met de mediawetenschapper Marshall McLuhan, die zijn achterbuurman verkeerd citeert. De man wordt vervolgens terecht gewezen door McLuhan zelf. Een ingreep in de realiteit van de film dat benadrukt dat de film een constructie is en dat Allen de meester is van die realiteit. Hij trekt McLuhan letterlijk het beeld in. Het werk van een regisseur wordt in dit fragment door Allen zelf als acteur verbeeld.
“What do you do when you get stuck in a movieline with a guy like this behind you”
Woody Allen
Iets eerder in de scène, op het moment dat het Woody Allen allemaal te veel wordt, richt hij zich tot de kijker: “What do you do when you get stuck in a movieline with a guy like this behind you?”. Wederom een directe ingreep in de realiteit van de film. Het narratief wordt onderbroken en de kijker wordt direct aangesproken. Dit wordt in theaterjargon ook wel ‘breaking the fourth wall’ genoemd. De vierde, onzichtbare muur van het toneel, dat tussen de acteurs en het publiek staat wordt (tijdelijk) afgebroken. Deze techniek is recentelijk ook op meesterlijke wijze verwerkt in de hitserie House of Cards, waarin meestermanipulator Frank Underwood de toeschouwer korte inkijkjes geeft in het politieke machtspel dat hij speelt.
Het kan je als kijker verrassen, het kan grappig zijn en in Underwoods geval best cool. Wat is het effect van het afbreken van die vierde muur op de kijkervaring? Net als bij het in beeld trekken van de wetenschapper, is dit een ingreep van de regisseur die benadrukt dat de kijker naar een constructie zit te kijken. Natuurlijk weet iedereen dat een film niet ‘echt’ is, maar door het afbreken van die vierde muur word je als kijker weer herinnerd aan het feit dat je naar een film aan het kijken bent. Je wordt als het ware uit de fantasie van de schijnrealiteit van de film gehaald. Een truc die de auteurs (filmmakers met een eigen stempel) onderscheidt van de massa-productie van Hollywood. Hollywood verkoopt juist dromen en zal er meestal alles aan doen de kijker in de waan van het verhaal te laten.
Een film maken is een verhaal vertellen, en soms is het heel verfrissend om tijdens het kijken te beseffen dat je naar een verhaal zit te luisteren.
www.eyefilm.nl/woodyallen