Ik nam de achtjarige tweeling Rosie en Viv mee naar de tentoonstelling Locus in Eye

Zelf was ik al naar de tentoonstelling geweest en was ik onder de indruk van de bijzondere, exotische en poëtische videokunst van Apichatpong Weerasethakul (Bangkok, Thailand, 1970) en Cao Guimarães (Belo Horizonte, Brazilië, 1965). Het werk is veelal kleurrijk, exotisch en kan helemaal vrij geïnterpreteerd worden. Omdat kinderen vaak met een heel andere blik kijken was ik heel benieuwd hoe kinderen deze tentoonstelling zouden ervaren.
Zo nu en dan pas ik op de tweelingzusjes Rosie en Viv. Het zijn bijzonder slimme, creatieve en eigenzinnige meisjes. Een dag met deze twee spenderen is een feest. Ik voel me stiekem best trots als mensen denken dat ze van mij zijn.

Op een druilerige en grijze woensdagmiddag neem ik Rosie en Viv mee naar Eye. Bij binnenkomst lopen ze meteen af op het werk van Braziliaanse videokunstenaar Cao Guimarães (1965) waar twee kinderen aan het worstelen zijn in de regen. Ze gaan stilletjes zitten en kijken aandachtig naar het scherm. ‘Vinden die kinderen dit leuk?’ Vraagt Rosie.
Ik stel de vraag terug: ‘Wat denken jullie?’ Een stilte volgt. ‘Wat zijn deze twee kinderen van elkaar denken jullie?’, vraag ik vervolgens. ‘Vijanden, of broertjes,’ antwoordt Viv beslist.

Grappig, zelf dacht ik bij het beeld aan een broertje en zusje die voor de lol aan het stoeien zijn op hun eigen erf. Waar ik een meteen een verhaal achter het beeld zoek en romantiseer, neemt Viv het gewoon zoals het is. Ik vraag of ze zelf ook weleens in de modder zouden willen vechten. Maar nee, dat lijkt ze niks.

Rosie staat op en loopt naar een nieuw scherm. Viv blijft nog geboeid zitten bij de worstelende kinderen. Rosie en ik zitten nu voor een scherm waarin een zeepbel langzaam door een huis heen zweeft. Het is een prachtig beeld dat bijna een hypnotiserende werking op mij heeft. Terwijl we samen naar de zeepbel kijken vraagt Rosie mij of dit echt of nep is. Ik vraag wat zij denkt. Ze denkt zeker dat het nep is. Want een zeepbel kan nooit zo lang goed blijven. Een echte nepbel dus. ‘Het is eigenlijk een soort poppetje met alleen een hoofd,’ zegt Rosie.

Rosie vertelt me dat ze heeft ontdekt dat het geluid van de filmpjes uit de bankjes komen. Ik doe alsof ik het nog niet wist en verbaasd ben. Waarom weet ik eigenlijk niet. Rosie ligt met haar oor op het bankje waar mysterieus geluid uit komt. ‘Zo is het enger,’ zegt ze. Viv komt er ook bij zitten. Terwijl ze allebei met hun oor op de bankjes liggen kijken ze naar het videokunstwerk. Ze maken het filmpje spannender voor hunzelf. Zelf nam ik genoegen met het volume en zou ik nooit met mijn oor op een bankje gaan liggen, maar misschien doe ik het volgende keer ook wel. Ik loop een stukje naar achteren en maak een foto.

We lopen naar een volgende ruimte. Allemaal mieren! Ze dragen confetti naar hun holletjes. Ik vertel over de kunstenaar, Cao Guimarães, en vraag of zij denken te weten waarom hij dit werk heeft gemaakt. Als antwoord krijg ik: ‘Ik moet heel nodig naar de wc, Dicky’. Ik: ‘Kunnen jullie het nog even ophouden?’ ‘Nee’ antwoorden ze in koor. Een toiletbezoek en een paar radslagen door de gang verder, lopen we naar het tweede gedeelte van de tentoonstelling.

We lopen een donkere ruimte in waar verschillende schermen hangen waarop het werk van Apichatpong Weerasethakul wordt geprojecteerd. De twee meisjes houden knijpend mijn handen vast. ‘We vinden het eng!’ Dat snap ik wel. Snel door naar de andere ruimte.
Het is donker en we horen nachtelijke geluiden van krekels en knetterend vuurwerk. We nemen plaats in het midden van de zaal tussen de kussens. Waarom steken ze vuurwerk af denken jullie? De tweeling: ‘Misschien was het oorlog en zijn ze nu vrij.’

Rosie en Viv zijn er van overtuigd dat ze kijken naar oorlogsbeelden. Dat is niet zo, maar ik begin ineens te twijfelen of het niet te spannend is… gelukkig valt het mee.
Er hangen allemaal schermen om ons heen met verschillende beelden. Ik vraag de meisjes of ze denken dat de beelden samen één verhaal vormen of dat het allemaal verschillende verhalen zijn. Verschillende denken ze.

Viv vertelt dat ze denkt dat de film met het vuurwerk en de film van mensen in een schuurtje die oefenen met schieten, bij elkaar horen. Ik vraag haar waarom ze dit denkt. Viv zegt: ‘Want die zijn allebei best gevaarlijk.’ In de beschrijvingen van de tentoonstelling wordt het werk van Apichatpong omschreven als dromerig en zintuigelijk, zeker niet als gewelddadig. Dit zegt misschien wel iets over dat kinderen op jonge leeftijd al best veel voorbij zien komen door verschillende media.
We lopen de tentoonstelling weer uit.

Daarna nemen we nog even een kijkje beneden, in het Panorama. Rosie en Viv hebben geen oog of oor meer voor mij en zijn druk bezig met het maken van hun eigen filmpje voor het Greenscreen. Het lijkt alsof ze dit dagelijks doen. Echte actrices. Aan het einde van ons bezoek probeer ik te achterhalen wat ze van het bezoek aan de tentoonstelling vonden. Ik krijg niet veel respons. Niet erg. In de winkel kiezen ze nog een kaart uit als aandenken.

Ik heb deze tentoonstelling op een heel andere manier bekeken. Een zeepbel werd een zwevend gezicht, feestelijk vuurwerk werd een vuurgevecht, geluidsbankjes kwamen beter tot z’n recht als je erop gaat liggen en de gangen van Eye zijn ideaal om radslagen in te maken. Wel zag ik dat de interpretatie van jonge kinderen al sterk beïnvloed wordt door de grote hoeveelheid beelden die via verschillende media op hun af komt.
Rosie en Viv hebben me ook laten zien dat je niet altijd hoeft te zoeken naar een achterliggend verhaal. Soms moet je de dingen gewoon nemen zoals ze zijn, zoals ze voor jou zijn.

Bedankt Rosie en Viv.

De tentoonstelling Locus nog tot 3 december te zien in Eye. En neem eens een kind mee.