Een groot aantal Nederlandse korte films vindt zijn weg naar de bioscopen via de Korte Film Poule, het distributieplatform van Eye.
Korte films getipt
De korte film is een spannende filmvorm, waarin jong talent zich vaak als eerste aandient. Voor wie graag thuis kijkt, heeft Eye een aantal online programma’s samengesteld.
Door Edith van der Heijde20 april 2020
still uit Gratis (Merijn Scholte Albers & Tobias Smeets, 2016)
still from Hoogstraat (Andor von Bàrsy, 1929)
De stad in beweging
De afgelopen tijd zijn de steden even tot stilstand gekomen. Waar het normaal een drukte van belang was, zagen we lege pleinen, winkelstraten, musea en parken. Maar langzaam begint het stadsleven zich weer te roeren en keert het geroezemoes van haar bewoners terug. De stad komt weer in beweging.
Dit korte-filmprogramma trekt een parallel. De films uit de Eye-collectie nemen je mee op een reis: van Jérôme Schlomoffs stille, verlaten Amsterdam – gefilmd met de pinhole-camera – naar de uitbundige bedrijvigheid van het winkelende publiek in de Rotterdamse Hoogstraat in de jaren twintig, naar de ontsnapping uit de drukte in Tijmen Hauers Crosscuts.
Amsterdam Reconstruction (Jérôme Schlomoff, 2009, 19’)
Een wandeling door de culturele ruïnes van de stad Amsterdam. Met een 35mm-filmmagazijn voorzien van een minuscuul gaatje (pinhole), legt Schlomoff de lege zalen van het Stedelijk Museum, het Rijksmuseum, galerie W139 en de bioscoopzaal van het Maison Descartes vast. Het is vreemd hoe snel je de functie van de ruimtes herkent, ook zonder kunst. Om de kracht aan te geven die uitgaat van al die bouwplaatsen voor de kunsten, legt Schlomoff een parallel met de dynamiek in de Amsterdamse havens, waar schepen en kranen dansen op het ritme van de stem van de filmmaker.
Te bekijken op het Vimeo-kanaal van de maker.
Hoogstraat (Andor von Bàrsy, 1929, 11’)
De minder bekende maar zeker niet minder fascinerende film Hoogstraat vormt een hoogtepunt in de geschiedenis van Nederlandse avant-garde films uit de Filmliga periode. Duidelijk geïnspireerd door Berlin, die Symphonie der Großstadt van Walter Ruttmann (1927) maakte Von Bàrsy, een Hongaarse naar Nederland geëmigreerde cameraman, in 1930 op eigen kosten een filmpje over de Rotterdamse winkelstraat. Zijn filmtaal kenmerkt zich door vooral gebruik te maken van associatieve montage en verschillende camerastandpunten om een ritmisch en dynamisch beeld te geven van de winkelstraat.
In Hoogstraat zijn beweging en schaduwwerking de bepalende factoren in beeldcomposities. Ook gebruikt Von Bàrsy een aantal keer een vorm van 'filmrijm': zo snijdt hij van een hoed in een etalage naar de hoed van een straatmuzikant. De eenheid van plaats (de straat) bepaalt de eenheid van handeling (losse straatscènes) binnen de eenheid van tijd (een poppenkastvoorstelling met opengaande en aan het einde weer dichtvallende gordijntjes).
Deze klassieke dramaturgie van Hoogstraat levert het kader waarbinnen zich een 'absolute film' afspeelt. Het resultaat is een fascinerend filmwandeling door een straat van 90 jaar geleden die inmiddels niet meer in die vorm bestaat. En een goed voorbeeld van de ‘City Symphonies’, een boeiend filmgenre uit de avant-garde van de jaren 20 en 30 met hoogtepunten als Man with a Movie Camera van Dziga Vertov (1929), Rien que les heures van Alberto Cavalcanti (1926), en de eerder genoemde Berlijnfilm van Ruttmann.
still uit Hoogstraat (Andor von Bàrsy, 1929)
Liquidator (Karel Doing, 2010, 8’ + inleiding)
Liquidator maakt op innovatieve wijze gebruik van found footage: archiefmateriaal uit de film Haarlem (1922) van Willy Mullens, te vinden in de collectie van Eye. De originele film laat de stad zien in rechttoe rechtaan beelden en camerabewegingen. Door het verval van het filmmateriaal zijn de beelden echter op dramatische wijze veranderd. In deze adaptatie zoomt Karel Doing juist in op deze effecten met behulp van digitale technieken zoals 'optical flow' en 'morphing'.
Een registratie van de inleiding bij deze film die Eye-curator Rommy Albers verzorgde tijdens de talkshow Stadsleven in De Balie in 2015 is hier samen met de film te zien:
still uit Liquidator (Karel Doing, 2010)
Crosscuts (Tijmen Hauer, 2011, 4’)
Razendsnelle animatiefilm die de kijker meeneemt op een visuele trip door een stedelijk landschap. Fotografie en video worden zodanig gecombineerd dat de traditionele filmische benadering van tijd en plaats overboord wordt gegooid.
still uit Crosscuts (Tijmen Hauer, 2011)
still uit Tienminutengesprek (Jamille van Wijngaarden, 2018)
Explosieve types
Even lekker je frustratie kwijt: deze films helpen met plaatsvervangend ventileren (mét of zonder vingerverf).
Tienminutengesprek (Jamille van Wijngaarden, 2018, 11’)
Moeder Marit denkt dat er op de basisschool van haar zoon te weinig ruimte is voor zijn mannelijke energie. Juf Yvonne probeert professioneel te blijven, maar weet na het zoveelste verwijt haar eigen opgekropte energie niet meer te bedwingen. Een moordlustige comedy met vingerverf. Te zien via NTR KORT!
Gratis (Merijn Scholte Albers en Tobias Smeets, 2016, 10’)
Als Ruud één minuut gratis boodschappen mag doen, deelt zijn vrouw Els de bevelen uit. Maar op het moment suprème, met een cameraploeg op zijn neus en een fanfareband in zijn oor, verloopt alles anders. Pijnlijke relatiekomedie in een supermarkt. Te zien via NTR KORT!
Das Wad (Rob Lücker, 2014, 11’)
Wanneer de Joodse goudzoeker Salomon op het wad bij laagtij zijn geluk beproeft met zijn metaaldetector, stuit hij op een ongewone vondst. Hij redt zich uit de daaropvolgende bizarre gebeurtenis – maar dan slaat het noodlot alsnog toe. Te zien via NTR KORT!
Sientje (Christa Moesker, 1997, 5’)
Sientje is een klein meisje dat van haar moeder geen tv mag kijken. Ze is boos. Sientje reageert haar agressie af op van alles en nog wat, zelfs op haar dierbaarste knuffel.
still uit Sientje (Christa Moesker, 1997)
still uit The Art of Flying (Jan van IJken, 2015)
Even een luchtje scheppen
De straat op in paradepas, naar het strand of met je hoofd in de wolken: deze films nemen je even mee naar buiten.
Jimmy on the Run (Wytse Koetse, 2016, 8’)
Een portret van mode- en straatfotograaf Jimmy. Zijn passie voor de lens en de moeite die hij heeft om te voldoen aan de verwachting van zijn traditionele Chinese familie, spelen een belangrijke rol in het leven van Jimmy.
still uit Jimmy on the Run (Wytse Koetse, 2016)
The Art of Flying (Jan van IJken, 2015, 6’)
Korte film over de magie van spreeuwenzwermen. De vliegkunst van de spreeuw is fenomenaal en nog steeds is niet duidelijk hoe de spreeuwen in enorme zwermen van vele duizenden vogels kunnen vliegen zonder tegen elkaar aan te botsen. Te zien via Vimeo on demand.
Wad (Job, Joris en Marieke, 2003, 4’)
De maker van deze animatiefilm, Joris Oprins, was samen met zijn lief op de wadden van Terschelling; de wind, de zee, het zand, een hond en een eenzame meeuw spelen de hoofdrollen in deze komische korte film.
still uit Wad (Job, Joris en Marieke, 2003)
De mésaventure van een Fransch heertje zonder pantalon aan het strand te Zandvoort (Willy en Albert Mullens, 1905, 5’)
Stille film met muziek uit de collectie van Eye over een badgast zonder pantalon. 'Zandvoort in rep en roer! Zaterdagmorgen j.l. omstreeks 10 uur bij prachtig weder en kalme zee zat een Franschmannetje in een badstoel naar de schoone aspect, dat de zee altijd biedt, te kijken, totdat hij zoo langzamerhand in slaap viel [....]' Zo begint een bericht in de Zandvoortsche Courant van 25 juli 1905.
still uit De mésaventure van een Fransch heertje zonder pantalon aan het strand te Zandvoort (Willy en Albert Mullens, 1905)
Parade (Digna van der Put, 2015, 4’)
Zes fluitspelers gaan op verkenningstocht door het landschap van hun fanfare-uniform. Deze tocht verloopt niet zonder kleerscheuren, want onderweg lopen ze allerlei vormen van parades en stoeten tegen het lijf – vrolijke, verleidelijke maar ook ronduit afschrikwekkende. Te zien via Filmeducatie.nl.
still uit Yulia & Juliet (Zara Dwinger, 2018)
Ik voel een afstand tussen ons
Bedoeld of onbedoeld ontstaat er een onoverkomelijke afstand, lukt het toch nog om dichterbij te komen?
Weg met Willem (Willem Bosch, 2015, 12’)
Willem (6) is een druk kind, altijd geweest. Maar zijn ouders houden van hem, dat denkt hij tenminste. Tot ze hem op een dag afzetten bij twee vreemde mensen in een vreemd dorpje. Te zien via Cinetree.
Yulia & Juliet (Zara Dwinger, 2018, 11’)
In een jeugdinrichting vinden twee meisjes heil in de liefde voor elkaar. Spannende en moderne hervertelling van het klassieke Romeo en Julia-verhaal. Te zien via Filmeducatie.nl.
Verwijt der mensen (Rob Lücker, 2019, 11’)
Tachtiger Andrej en zijn kleinzoon Pico gaan samen met een pakezel op reis. Pico mag op de rug van de ezel zitten, maar mensen langs de weg spreken er schande van. Te zien via NTR KORT!
still Animal (Sofia Exarchou, GR/AT/BG/CY/RO 2023)