Vorig jaar werd ik tijdens het Cinemasia-festival weggeblazen door de film Yamato (California) van Daisuke Miyazaki. Het is een rauwe combinatie van hiphop en westerse en Japanse film. We volgen een twintigjarig meisje, Sakura, dat rapper wil worden, maar telkens als ze gaat optreden, moet ze ‘choken’. Toen ik laatst in Tokio was, sprak ik met de veelbelovende jonge regisseur af. We hadden over waarom je filmregels met respect moet vernietigen, dat je eigenlijk maar twee soorten Japanse films hebt en hoe het plaatsje Yamato symbool staat voor de relatie tussen Japan en de Verenigde Staten.
Door Aramis Gonzalez31 oktober 2017
‘Meestal ben ik films aan het kijken of films aan het maken, haha. Het begon eigenlijk als hobby, maar groeide uiteindelijk uit tot mijn werk. Ik studeerde eigenlijk economie en politiek. Maar ik ontdekte snel dat ik er helemaal niet zo in geïnteresseerd was. Ik was altijd te vinden bij kunstgroepen, exposities, concerten en filmtheaters. Eigenlijk zat ik alleen maar in de bieb om vooral films te kijken, haha!
Ik wilde eigenlijk alles doen, waardoor de keuze op film viel, omdat er bijna alles in zit: mode, moderne kunst, fotografie, muziek, tekeningen. Ik begon met het schrijven van recensies en daarna met het maken van experimentele films. In die tijd was ik best wel naïef en een beetje depressief, waardoor ik niet met andere mensen wilde werken. Ik besloot een kleine camera te kopen zodat ik van alles kon doen op elk moment wanneer ik maar wilde. Niet veel later ontstond mijn interesse voor fictie en begon ik ook in te zien dat samenwerken wel handig was binnen film.’
‘Er zijn zoveel meesterwerken in de wereld, maar voor mij is L’Argent (1983) van Robert Bresson toch wel echt van grote invloed geweest. Zijn films staan best wel dichtbij mijn persoonlijkheid en zijn manier van regisseren en gebruik van stilte in die film spraken me enorm aan. Ook Rois et Reine (2004) van Arnaud Desplechin vond ik fantastisch toen ik begon met het maken van films, omdat het echt elke filmregel breekt. Hij combineert een klassieke manier van filmen met een compleet nieuwe. Hij vernielt de klassieke filmregels, maar omdat hij ze op een bepaalde manier toch respecteert, was het super inspirerend voor me.’
‘Ik denk dat Japanse verhalen op een hele andere manier verteld worden, in vergelijking met de Griekse mythes of Bijbelse manier die in Europa en Amerika vaak worden gebruikt. Ik kan me daardoor ook voorstellen dat Japanse films voor iemand uit het Westen echt heel gek kunnen aanvoelen. Japanse films zijn erg in zichzelf gekeerd, dus vooral gefocust op wat het personage van binnen meemaakt. Het is een soort van lekkere klamme emotie die al stamt uit de tijd van de Samurai die je nooit zal terugzien in de westerse film.
Wat ik wel de laatste tijd merk is dat veel moderne Japanse drama’s te introspectief beginnen te worden. Er zijn momenteel twee soorten stromingen binnen de Japanse film waar het meeste geld naartoe gaat: de grote blockbusters, waar het Westen zo dol op is en de super intieme film waar iemand het wilt uitmaken en hier vervolgens twee uur lang over praat of iemand die niet wilt verhuizen en dáár dan twee uur lang over praat. Ik ben van geen van beiden fan. De blockbusters worden in het Westen te veel als rariteit gezien en de intieme films voelen kinderachtig aan. Ze denken dat het werkt om alle emoties op één hoop te gooien, een beetje als een klein kind. Voor mij is het belangrijk dat cinema, en vooral arthouse cinema, tot op zekere hoogte een politieke lading moet bevatten. Je kunt je publiek uitdagen door ze een nieuwe filosofie mee te geven.’
‘Weet je, ik vond het idee van hommages vroeger echt afschuwelijk, maar niet veel later ontdekte ik dat ik een zogenaamde cinefiel bleek te zijn en dat alles wat ik deed toch een kopie of beïnvloed was door een andere filmmaker, haha. Ik sloot er vrede mee en nu probeer ik in elk van mijn films dan ook de geschiedenis van de cinema te eren. Ik beschouw mezelf dan maar als de ‘new new wave’ van de Japanse cinema.’
‘Ja. In Japan lopen de bezoekersaantallen van arthouse cinema flink terug en volgens mij is dit wel een wereldwijde trend. In Europa lijkt het erop dat mensen in ieder geval wel wat wordt geleerd over cinema, dat hebben we in Japan dus helemaal niet! Wat ik dus doe is samenwerkingen aangaan met filmhuizen en distributeurs om op die manier het jongere publiek te laten zien hoe tof Japanse cinema vroeger was. Daarnaast breng ik ze ook in aanraking met Aziatische, Europese en oude Hollywood cinema. Het is super belangrijk om mensen op een toegankelijke manier te laten beginnen aan hun arthouse-avontuur. Het kijken kost een beetje moeite en sommigen moeten het ‘leren’, maar je kan er zoveel uit halen. We moeten hier in Japan investeren in nieuwe mogelijkheden voor om publiek aan te boren, omdat de cinema zoveel potentie heeft. Helaas gaat bijna al het geld naar die blockbusters of drama’s, maar die spreken je artistieke kant totaal niet aan.
‘Jazeker. Yamato is de stad waar ik ben opgegroeid en waar vanuit ik nog steeds woon en werk. Oorspronkelijk was Yamato de naam van Japan. Midden in de stad staat een legerbasis die officieel Amerikaans grondgebied is, na bijna zeventig jaar is het nog steeds niet teruggeven! Geen enkele politicus kan hier iets over bepalen, omdat het geen Japan is. Ik vond het een perfect metafoor voor Japan als land. Onze cultuur lijkt redelijk gescheiden van de Amerikaanse, maar in werkelijkheid wordt er heel veel beheerd en bepaald door de VS. De titel toont de ironie van mijn stad en mijn land aan. De moeder van het hoofdpersonage Sakura heeft ook iets met een Amerikaanse militair. De band die Sakura opbouwt met de dochter van de militair en de confrontatie die ontstaat is eigenlijk het beeld dat ik heb van de relatie tussen Japan en de VS.’
‘Ik ben net terug uit Singapore waar ik een film aan het schieten was over een vrouw die ook uit Yamato komt. Ze is de stad helemaal zat en denkt in een ander land geluk en iets unieks te vinden, maar uiteindelijk blijkt het meer van hetzelfde te zijn. Daarnaast ben ik ook bezig met een project over de vluchtelingen die momenteel zich in Japan bevinden en hoe zij in een soort van getto leven. Ik heb eigenlijk best wel veel projecten lopen momenteel omdat ik nooit weet wanneer ik tijd heb om aan iets te werken (lacht).’
