The Farewell Party is nu al ruimschoots beloond met grote filmprijzen, waaronder negen Israeli Film Academy Awards in haar thuisland Israël en de publieksprijs tijdens het filmfestival in Venetië. In de recensies die ik vooraf heb gelezen kwam zowel de lichtvoetigheid en de humor als de zwaarte en donkerte van het onderwerp naar voren, iets dat de tegenstrijdigheid van de woorden ‘farewell’ en ‘party’ in de titel al doet vermoeden.
The Farewell Party: tranen met tuiten
Gastschrijver Claire Hoogakker bezocht de Israëlische film The Farewell Party (2014) en kwam zowel ontroerd als opgewekt de bioscoopzaal uit. Speciaal voor EXPOSED tekende ze haar gevoelens op.
Door Claire Hoogakker26 augustus 2015

Het verhaal gaat over een groep bejaarde vrienden en tevens bewoners van hetzelfde bejaardentehuis in Jeruzalem. Eén vriend, Yehezkel, is erg technisch en van alle markten thuis. Zo heeft hij een automatisch openende pillendoos ontwikkeld voor zijn dementerende vrouw, Levana. Op een dag spreekt Max, een terminaal zieke gemeenschappelijke vriend, zijn verlangen uit om waardig en rustig te sterven. Hij vraagt Yehezkel en de rest van de vriendengroep om hem daarbij te helpen. Aangezien hij niet op de doktoren in Israël hoeft te rekenen als het over ‘zelfmoord’ (euthanasie is strafbaar in Israël) gaat, ziet hij dit als enige uitweg. Na lang twijfelen gaat Yehezkel overstag en ontwikkelt een euthanasieapparaat met de hulp van een dierenarts. “Als ik het doe zal ik sterven, anders zal ik lijden en sterven”, zijn de laatste woorden van Max. Hierna gaat het balletje rollen; het woord wordt verspreid door het bejaardentehuis en iedereen met de wens om vredig en pijnloos te sterven ziet ineens een uitweg, licht aan het eind van de tunnel.
“De film is een ode aan de puurste vorm van liefde en vriendschap”
Claire Hoogakker
Ook de dementerende Levana gaat steeds meer achteruit. Ze vergeet regelmatig welke dag het is, of ze haar pillen genomen heeft, hoeveel eieren ze in haar cakebeslag heeft gedaan. “Elke dag verlies ik een deel van mezelf. Ik weet nooit welk deel het morgen zal zijn”, zegt ze. Na een ochtend waarop Levana poedelnaakt de ontbijtzaal van het bejaardentehuis in is gelopen, willen haar vrienden haar opvrolijken en besluiten om haar naakt op te wachten in de plantenkas met een voorraad medicinale wiet en een fles whiskey. Een tafereel dat doet denken aan een moderne versie van Le Déjeuner sur l’Herbe van Manet. De koningen te rijk, bazen over eigen levens.


De film bezit de nodige dosis humor, want met een zwaar onderwerp als euthanasie is enige verlichting en verzachting wel wenselijk. Een voorbeeld is het briljant gevonden contrast tussen de zwaarte wanneer er iemand overlijdt en vervolgens de hilariteit als de vier verantwoordelijke bejaarden wegvluchten in een veel te kleine auto, worden aangehouden en bekeurd voor te hard rijden.
Het is een ethisch vraagstuk vol morele dilemma’s met een maatschappelijk kritische ondertoon. Het is geen pleidooi voor euthanasie, maar wel voor de macht om de regie over je leven in eigen handen te nemen. Het dilemma om je leven op een waardige manier te beëindigen of met pijn en verdriet door te bijten en vechten tot aan het bittere, maar natuurlijke eind is sterk aanwezig.
Bovendien is het een ode aan de puurste vorm van liefde en vriendschap. Liefde is het geluk en de rust van een geliefde boven dat van jezelf stellen. Liefde is loslaten. Zo zegt een patiënt tegen haar dochter, “Wees niet boos op je vader, hij kan me alleen maar laten gaan omdat hij zo veel van me houdt.” En zo is het maar net.
The Farewell Party bezit zowel ontroerende als lachwekkende scènes, een perfecte balans tussen zwaarte/donkerte en lichtvoetigheid/humor. Dit is een uitzonderlijke en bijzondere kwaliteit dat moeilijk te bewerkstelligen is zonder dat de humor de zware en serieuze materie afvlakt of tekort doet. Het is een film waar je nog dagen al dan niet weken over nadenkt en napraat, over de hilarische scènes en/of het morele vraagstuk dat gepaard gaat met deze film. Als je het niet erg vindt om tranen met tuiten te janken (van verdriet al dan plezier), dan is The Farewell Party een absolute must-see.
The Farewell Party draait nu in Eye.