Tijdreizen in de Rotterdamse nacht

De 23-jarige Jesse (gespeeld door Chris Peters), een jongen uit gegoed milieu loopt dwalend over de Rotterdamse straten. Plotseling roept iemand zijn naam. Het blijkt jeugdvriend Tariq (Nesim Ahmadi) te zijn. De enkelband onder zijn trainingsbroek verraadt zijn nacht verlof. Jesse lijkt geschokt, maar niet geheel verbaasd. Ze besluiten de nacht samen te spenderen. Reflecterend op hun verleden, heden en toekomst maken ze een reis terug in de tijd. Hoewel – er lijkt geen tijd te zijn verstreken en vannacht lijkt er geen tijd te bestaan.

Er klinken onschuldige, fluisterende kinderstemmen. “‘s Avonds als ik slapen ga, volgen mij veertien engeltjes na. Twee aan mijn hoofdeind. Twee aan mijn voeteneind. Twee aan mijn linkerzij. Twee aan mijn rechterzij. Twee die me dekken. Twee die me wekken. Twee die mij wijzen naar hemelse paradijzen.” Langzaam wordt duidelijk dat het de stemmen zijn van Jesse en Tariq in hun kindertijd. Van die onschuld is weinig over. Van het paradijs des te minder.

De tweestrijd in beide personages wordt genuanceerd – en daardoor sterk – in beeld gebracht in het prachtige script van scenarioschrijfster Emily Reekers. Zo gooit Jesse netjes een plastic zak in de prullenbak, om vervolgens te kijken of hij een fiets kan stelen. Tariq wacht geduldig met oversteken als het rode stoplicht brandt, om daarna met kanker te schelden tegen een blaffend keffertje en haar baasje. Met uiterste voorzichtigheid stop Tariq een piepend, uit het nest gevallen vogeltje in zijn nektasje. Er lijkt niets over van die grote, stoere crimineel. “Pechvogels onder elkaar”, grapt hij. Maar daaronder zit een pijnlijke kern van waarheid.

Ze zijn beiden geen engeltjes meer, maar ook zeker geen zondaars. Ze zijn ongewild gevormd door het leven. Tariq’s ervaringen met racisme en vooroordelen hebben een steenharde muur om hem heen gebouwd. Dit wordt pijnlijk duidelijk in een scène waarin Tariq en Jesse als jongetjes op een brug achter elkaar aan sprinten. De wind in hun wapperende haren. Het ultieme gevoel van vrijheid. De stad raast aan ze voorbij. Op de top van de wereld. Voor even vergeten ze alles. Voor even zijn ze weer jong en zorgeloos. Totdat een onbekende man Tariq plots tegen de grond drukt. Jesse is stomverbaasd en maakt duidelijk dat het een misverstand is. De pijn en teleurstelling zijn af te lezen in Tariq’s ogen.

Dezelfde fluisterende kinderstemmen. “Slaap je al?” “Nee…” “Zullen we de hele nacht wakker blijven?” “Ja, is goed.” “Voor altijd vrienden toch?” “Beste.”

Het laatste blijkt niet ver van de waarheid te liggen. In de ontroerende slotscène discussiëren Jesse en Tariq over de kansen die ze hebben gehad in het leven. Het escaleert en Tariq slaat Jesse tegen de grond. Sirenes klinken. Tariq versteent en zakt in elkaar. Jesse leidt de politie af door een Turkse dans uit te voeren met het blauwe knipperende zwaailicht als spotlight en de straat als decor. Tariq verdwijnt in de nacht. De belangrijkste personen zijn diegenen die altijd voor je door het vuur gaan, ongeacht de verstreken tijd. Beter een verre, goede vriend dan een goede buur. Beste.

De première van Op Zuid was op 28 juni in Eye. Medio oktober wordt de film uitgezonden door HUMAN op NPO2.