Skip to content

Urgentie nieuwe filmkluis vergroot na overstroming

Na de overstroming van de nitraatkluis van Eye Filmmuseum op 4 juni zijn Collectie-medewerkers nog steeds druk bezig met het opnemen van de schade aan de films. In de duinen van Castricum ligt een archief met vele kwetsbare nitraatfilms opgeslagen. Het is het alleroudste filmerfgoed van Nederland, bestaande uit films die vaak in het land van herkomst verloren zijn gegaan. “Deze wateroverlast maakt het alleen maar urgenter om de bouw van een nieuwe filmkluis te versnellen”, zegt Frank Roumen, hoofd Collecties van Eye.

Door Eye redactie18 juni 2024

Vanwege een plotselinge ondergrondse vloedgolf kwam het water in de kluis tot 30 cm hoog te staan. In de kluis liggen de oudste collecties van het filmarchief, zoals met de hand ingekleurde films, de unieke Desmet-collectie (Unesco-erfgoed) en amateurfilms uit de jaren twintig en dertig, onder andere uit Nederlands-Indië.

© Annike Kross

Het water tastte de films op de onderste plank aan, zo’n 80 van de 7000 films. Dat hadden er veel meer kunnen zijn als ze niet in oude metalen blikken hadden gezeten. Die bleken een blessing in disguise: de strakke, soms licht roestige deksels sloten de blikken onverwacht goed af. De nat geworden films zijn onmiddellijk bevroren om ze te stabiliseren. Frank Roumen spreekt van een crisisstand.

Inmiddels heeft de brandweer het water weggepompt en is de stroomvoorziening hersteld. Calamiteitenbedrijven hebben twee nieuwe pompen geïnstalleerd en een nooddroger geplaatst om de hoge luchtvochtigheid – desastreus voor het filmmateriaal – te verminderen. De komende tijd zijn medewerkers van Eye druk bezig met het drogen, reinigen, conserveren en herstellen van de aangetaste films. Dit betekent dat veel normale werkzaamheden, zoals films digitaliseren en restaureren, filmkopieën checken of digitale files leveren, vertraagd zijn.

© Annike Kross

© Annike Kross

Nieuwe nitraatkluis

Een structurele oplossing voor de wateroverlast is het bouwen van een nieuwe filmkluis. Hierin kan Eye nitraat veilig opslaan en de oudste films onder de juiste temperatuur en luchtvochtigheid bewaren. De ontwerpen liggen al jaren klaar en deze ramp maakt de urgentie voor een nieuwe opslagplaats alleen maar groter.

Door klimaatverandering regent het vaker en wordt het steeds warmer, zodat de opslag van films niet meer voldoet aan de eisen die aan nitraat worden gesteld, zo vertelt Roumen op NPO Radio 1. “Al een paar jaar zijn we bezig met het ontwikkelen van een nieuwe nitraatopslag die duurzaam en klimaatneutraal moet worden. Door de wateroverlast wordt het alleen maar urgenter om dat proces te gaan versnellen.” Eye moet nog wel aan de financiële middelen komen, naar schatting zo’n 5 miljoen euro, en een geschikte locatie vinden.

In NRC pleit Roumen voor samenwerking: “Een nieuwe kunstbunker kan ook gerealiseerd worden met andere archieven die nitraat in hun collectie hebben, zoals het Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum en het Rotterdamse Fotomuseum. Zodat al deze collecties weer toekomstbestendig zijn.”

Lees meer

Luister het hele interview op NPO Radio1

Lees het hele artikel op NRC

Lees meer in de Facebook-groep Eye Collections

© Annike Kross

© Annike Kross

Tags

Nitraat