Van bordeel tot atelier

In de tentoonstelling Cinema Remake zijn films, foto’s en installaties te zien van filmmakers die zich door eerder werk hebben laten inspireren. De installatie HEAVENHELL van Chris Chong Chang Fui is gebaseerd op een scène uit de film High and Low (1963) van de Japanse grootmeester Kurosawa. Deze scène verbeeldt het ultieme low in de achterbuurt van Yokohama: Koganecho, berucht om illegale activiteiten zoals prostitutie, drugshandel en geweld. Kurosawa vond het te onveilig om deze belangrijke scène ter plekke op te nemen en koos ervoor een straat nauwkeurig na te bouwen in een studio.

In 2009 heeft Chris Chong Chang Fui juist deze scène op de ‘echte’, oorspronkelijke locatie opnieuw in scène gezet en gefilmd voor zijn installatie HEAVENHELL. Enerzijds om het gemis in Kurosawa’s film recht te zetten, anderzijds ook, zoals hij het zelf zegt, als "een manier om te archiveren, om de straat aan de gemeenschap terug te geven en een ervaring terug te roepen die verloren was gegaan." Met het opruimen van de wijk werd ook een verleden van tientallen jaren uitgewist. Door de oude situatie in Koganecho na te bootsen en op te nemen creëert Chong Chang Fui als het ware met terugwerkende kracht archiefmateriaal.

In de tweede helft van de twintigste eeuw werd de situatie in Koganecho alleen maar bedroevender. Rond de millenniumwisseling huisde de wijk maar liefst 150 Cho-no-ma’s (piepkleine bordelen) en had de georganiseerde misdaad Koganecho in zijn greep. In 2004 was de situatie zodanig verslechterd dat bewoners en winkelhouders massaal uit de buurt vertrokken. Daarom werd in 2005 ‘Operation Bye-bye’ gestart, een operatie waarbij de politie de buurt 24/7 beveiligde. Hierdoor vertrokken veel illegale praktijken. Met het verdwijnen van drugshandel en prostitutie, kwamen er echter twee nieuwe problemen aan de oppervlakte. Ten eerste ontstond er een gebrek aan cashflow en daarnaast leek de wijk uitgestorven. Om de wijk nieuw leven in te blazen, is er een samenwerking opgestart tussen de politie, overheid, naastgelegen wijken en universiteiten.

Kunst bleek, zoals wel vaker, de oplossing te zijn om een veilige omgeving te behouden en mensen naar de buurt te trekken. Oude bordelen werden omgebouwd tot woningen en ateliers voor veelal jonge kunstenaars. In 2008 werd de eerste Koganecho Bazaar gehouden, een kunstfestival dat maar liefst 2,5 maand duurt. Veel mensen die eerst nog sceptisch waren over de nieuwe ontwikkelingen, werden overtuigd door de veilige sfeer die de kunstenaars met zich meebrachten. De eens donkere steegjes werden opgelicht door video-installaties en de voormalige bordelen werden bemand door werkende kunstenaars. De Koganecho Bazaar is sindsdien een succesvol jaarlijks terugkerend evenement. De werkelijke uitdaging is om de wijk gedurende het hele jaar veilig te houden. Tot nu toe lukt dat, maar het is de vraag of dit zo blijft wanneer er voor de 24-uursbeveiliging door de politie geen geld meer is.

Hoewel nog onduidelijk is of de nieuwverworven veiligheid en creativiteit in Koganecho zullen voortbestaan zonder financiering door de overheid, zijn er grote stappen in de juiste richting gezet. In slechts een decennium heeft de wijk een verandering doorgemaakt van een criminele broedplaats tot een culturele hotspot. Jonge kunstenaars krijgen een podium en helpen tegelijkertijd mee de buurt veilig te houden. De ontwikkelingen in Koganecho maken deze wijk tot een interessante reisbestemming voor liefhebbers van kunst en cultuur.

Maar voordat je het vliegtuig naar Japan instapt kun je nog tot 1 juni de installatie HEAVENHELL bewonderen in de tentoonstelling Cinema Remake.