De vrouw is een typische hoofdpersoon uit de foto’s van Gregory Crewdson (1962). Raadselachtig en duister, zoals de donkere schaduw die ook over hun gedachten schijnt.
Verstild voelen: over de foto’s van Gregory Crewdson
Verstild, in gedachten verzonken, zit ze aan de keukentafel. Haar handen in haar schoot, de afwas netjes in het droogrekje. In haar bleke gezicht liggen twee donkere ogen. Een flauw licht brandt in een verder verlaten huis. Op de tafel ligt een brief, misschien is die wel de oorzaak van haar halfopen mond en gespannen onderlip.
Door Meike Scholten22 mei 2014

Crewdson’s filmisch vastgelegde fotomomenten zijn nu te zien in de tentoonstelling Cinema Remake in Eye, waarbij het concept van ‘herontwikkeling’ van film centraal staat. Een multi-interpretabel onderwerp, dat ook toepasbaar is op het werk van Crewdson.


Remake
Zijn foto’s zijn namelijk op velerlei manieren een remake. In de eerste plaats omdat hij in zijn foto’s verwijst naar films. Zo noemde hij onder meer Hitchcock’s Vertigo, Lynch’ Blue Velvet (1986) en Haynes Safe (1995) als inspiratiebronnen voor zijn werk. Daarnaast werkt Crewdson met grote filmsterren, die hij als acteurs in zijn fotografische verhaal laat optreden. Onder anderen Julianne Moore, William H. Macy, Gwyneth Paltrow en Philip Seymour Hoffman speelden een rol.
Crewdsons foto’s zijn bovendien op een heel letterlijke manier geënsceneerd en ‘gemaakt’. Over ieder decor is zorgvuldig nagedacht: alle sneeuwvlokken, haarlokken en huizenblokken zijn als een filmset opgebouwd en neergezet. Niets is aan het toeval overgelaten, al lijkt dat in het eindresultaat wel vaak zo. Die extreme perfectie in zijn foto’s behaalt Crewdson niet door terug te grijpen op digitale nabewerking als special effect, maar door ouderwetse handenarbeid. Soms, wanneer je met je neus vlak voor de foto staat, lijk je de verfstrepen op de achterwanden in de foto nog te kunnen ontwaren. Hij schetst, letterlijk en figuurlijk, de stilte.
Edward Hopper
In die zin zijn de foto’s van Crewdson ook op een schilderkundige manier ge-remaked. Namelijk als verwijzing naar de kunstenaar die – zoals Crewdson zelf vaak aangeeft – diende als één van zijn grote inspiratiebronnen: Edward Hopper (1882-1967). Deze legde als een twintigste-eeuwse meester zijn Amerikaanse generatie in verf vast. Nog vol van American Dreams, die in de eerste decennia van de vorige eeuw steeds meer een utopie bleken.

Hetzelfde sombere kleurgebruik, de duistere setting en dito gedachten komen in de werken van zowel Hopper als Crewdson keer op keer terug.
De combinatie van contemplatie en concrete realiteit zijn in de werken van beide kunstenaars niet alleen zichtbaar, maar ook te vóelen. En dat is nou net het mooiste van de foto’s in Eye. Ze zijn namelijk niet alleen een rustpunt in de tentoonstelling waar een tweedimensionale kunstvorm het overneemt van grote installaties met bewegend filmbeeld. Ze zijn bovenal een uitnodiging: om na het aanschouwen van die foto’s ook echt ín de afgebeelde werelden te kruipen. Zo word je onderdeel van de tentoonstelling, en beleef je als kijker zelf je eigen remake.


De tentoonstelling Cinema Remake is nog t/m 1 juni te zien in Eye.
En er is nog meer! Gregory Crewdson is namelijk niet de enige die zich liet inspireren door Edward Hopper. Vanaf 29 mei is de film Shirley – Visions of Reality van Gustav Deutsch te zien in de landelijke filmtheaters, met op 27 mei een speciale voorpremière verzorgd door ECinema in Eye. Ik voel een ‘verstilde’ dag aankomen.
