Waarom films vol vrouwen vaak niet feministisch zijn

Het lijkt de start van een nieuwe trend: men neme een bekende franchise en vervangt de volledige mannelijke cast door een vrouwelijke. Zo pakken Melissa McCarthy, Kristen Wiig, Kate McKinnon en Leslie Jones het stokje over van Bill Murray en consorten om nu in New York op spoken te jagen. En in de onlangs aangekondigde Ocean’s Eight vervangt Sandra Bullock George Clooney om haar eigen casino-overvallende boevenclub op te zetten. Featuring Cate Blanchett, Helena Bonham Carter en Mindy Kaling.

GHOSTBUSTERS - Official Trailer

“We doen gewoon díe film, maar dan met vrouwen!” is in wezen waar het op neerkomt. En ergens is dat mooi, zo’n frisse wind waardoor vrouwen eindelijk wat meer kansen krijgen in Hollywood – een plek waar de blanke heteroseksuele man het over het algemeen nog steeds voor het zeggen heeft en hij de meeste rollen kaapt. Want ja… het merendeel van de scripts gaat over hem. Toch kleven er wat problemen aan de nieuwe “vrouwgerichte” aanpak: de klassieke genderrolverdeling wordt er eerder door bevestigd dan ondermijnd.

Sex sells, vrouwen niet

Neem dit “genderswitchen”. Je houdt de schijn van diversiteit op en haakt zo ook lekker aan bij de aandacht die er nu voor feminisme is. Maar echt vrouwvriendelijk is het niet. Hollywood durft dit namelijk alleen maar aan met bekende, gevestigde reeksen die – hopen ze – kunnen rekenen op een trouwe schare terugkerende fans. En er wordt zwaar geleund op actrices waar min of meer hetzelfde voor geldt: ze moeten hun succes al hebben bewezen.

Zo begint het inmiddels toch wel op te vallen dat elke komedie die echt gepusht wordt Kristen Wiig, Melissa McCarthy of allebei de dames bevat (vaak geregisseerd door de man achter de schermen, Paul Feig). Tot zover gelijke kansen. Reeds bekende vrouwen mogen dus in de voetsporen treden van de Brad Pitts en George Clooneys van deze wereld, terwijl nieuw mannelijk talent met regelmaat aanwast. Dat klinkt niet echt als emancipatie.

“Je moet ergens beginnen,” is vaak het tegenargument. Of: “De studio’s moeten denken aan hun winstgevendheid!” Waar, maar zo rakel je ook weer een hele emmer op vol kanttekeningen die te maken hebben met machtsverhoudingen. Namelijk dat de gatekeepers in Hollywood – zij die bepalen wie er aan de bak komt – veelal oudere mannelijke studiobonzen zijn die het in hun hoofd hebben gehaald dat films met autonome vrouwen in de hoofdrol geen geld opleveren, omdat je er geen publiek mee trekt. Zeker niet binnen de actie- en avonturengenres.

Dus gooit men het bij deze “mannenfilms” over een andere boeg: alleen starlets komen als “lead” aan de bak – nu ScarJo, voorheen de inmiddels wat “oudere” Angelina Jolie –, worden geseksualiseerd en ontkomen vervolgens niet meer aan de rol van “stoere actiechick” waarin ze steeds opnieuw worden getypecast – I’m looking at you, Zoë Saldana. Autonoom kunnen we deze vrouwelijke “personages” daarom niet noemen; eerder natte droom-materiaal voor de heteroseksuele mannelijke kijker.

Ik mens, jij mens

Weet je wat mooi zou zijn? Als getalenteerde vrouwen belangrijke rollen spelen, hun personages gedefinieerd worden door hun eigen ideeën en acties, en hun wereld niet alleen draait om een man. Binnen een gemengd ensemble graag, omdat we mensen gewoon als individu zien en niet alleen maar in bepaalde rollen (lees: hokjes) duwen op basis van wat er wel of niet tussen hun benen hangt. Sterker nog: als je gelijkheid wil tonen, dan scheep je een groep niet af met een eigen film. Dat is wéér isolatie. Hoe laat je dan wederzijds respect zien?

Star Wars: The Force Awakens Trailer

Het klinkt als toekomstmuziek, maar een tijd geleden – in een sterrenstelsel ver weg – gebeurde het al. De jonge onbekende actrice Daisy Ridley vertolkte de hoofdrol in The Force Awakens en haar personage beleefde avonturen in een wereld vol mannen en vrouwen, en koos gewoon haar eigen pad. In een film binnen het avonturengenre, nota bene. Zo zie je maar weer: de wonderen zijn de wereld nog niet uit.*

*Filmproducent Kathleen Kennedy – #vrouw – runt Star Wars. O ja.

Thijs Brandhof is tekst- en communicatieman bij het contentbureau Mister Koreander. Hij ademt films en series. Kijkt hij niks, dan is hij op zoek naar het laatste nieuws of in-depth interviews. Zijn favoriete film is al jaren Donnie Darko.