Cinema Concert: Anniversary of the Revolution

De eerste verjaardag van de Russische Oktober-revolutie in 1918 moest grootscheeps worden gevierd, hadden Lenin en zijn bewind van bolsjewieken bepaald: met versierde straten en pleinen, maar ook met een film.En zo kwam het dat de 22-jarige jonge cineast Dziga Vertov, in opdracht van het Volkscommissariaat voor Verlichting, uit bestaande journaalbeelden in 1918 een meer dan twee uur durende kroniek monteerde: Verjaardag van de revolutie (Godovsjtsjina revoloetsii).

Vertov, die een decennium later de filmgeschiedenis zou veranderen met vorm-experimenten als De man met de camera, noemde Verjaardag van de revolutie zijn 'examen' als filmer.

oude poster

Na een korte roulatie in 1918, onder andere in de beroemde Kino-trein waarmee langs het front van de beginnende burgeroorlog de Rode troepen moesten worden gemotiveerd, verdween de film uit beeld – in stukken verknipt en als fragmenten in filmarchieven opgeslagen. Totdat in 2017 op een onwaarschijnlijke plaats, het literair archief in Moskou waar de nalatenschap van de dichter Vladimir Majakovski ligt opgeslagen, een oude poster van de film opdook, met achterop een lijst van tussentitels en nummers van de gebruikte journaalopnamen. Twee Russische filmkundigen, Nikolaj Izvolov en Svetlana Isjevskaja, hebben met die lijst Verjaardag van een revolutie grotendeels kunnen reconstrueren.

in ongenade

Het is niet moeilijk in te zien waarom in Sovjet-tijden de film verdwenen bleef: het beeld van het revolutie-jaar 1917 in Petrograd komt niet overeen met de officiële lezing van later en de grote held in de film is niet Lenin, maar de eind jaren twintig in ongenade geraakte Trotski – in de film te zien in volstrekt unieke beelden aan het front in de burgeroorlog. (tekst: Raymond van den Boogaard)

william kentridge

Een vergeten Trotski-document, een in Turkije opgenomen toespraak van Trotski in ballingschap, is een van de elementen in de installatie O sentimental machine van William Kentridge, die deze zomer in Eye te bewonderen is. Kentridge speelt als kunstenaar met beelden uit het verleden, en plaatst ze in nieuwe context.