Skip to content

Machin en andere buitenlandse filmers

Tussen 1907 en 1914 werd Nederland door een aantal buitenlandse filmmakers bezocht. Een van de eersten was de Belgische cameraman Alfred Machin. Hij kwam in 1909 naar Nederland om voor Pathé Frères een filmopname te maken. Het resultaat was Comment se fait le fromage de Hollande, een korte film over de productie en het verhandelen van kaas in Nederland.

Om de film voor buitenlandse toeschouwers aantrekkelijk te maken had Machin het land pittoresk in beeld gebracht, met molens, klederdrachten, klompen en de Alkmaarse kaasmarkt. Dit soort films waren voor buitenlanders net zo exotisch als Italiaanse, Spaanse of Noord-Afrikaanse opnamen voor Nederlanders waren.

Alfred Machin op de set van Het lijden van den scheepsjongen (NL/FR, Alfred Machin, 1912).

Het lijden van den scheepsjongen (NL/FR, Alfred Machin, 1912)

Regelmatige bezoekjes

In dezelfde periode kwamen cameramannen uit Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland met regelmaat naar Nederland om films op te nemen. Zij maakten onder meer de films Ein Streifzug durch Holland van de Franse maatschappij Raleigh & Roberts, Leben und Treiben in Holland van het Duitse Karl Werner Film, Panorama von Delft van het Duitse Martin Dentler en Volendam on the Zuyder Zee van de Engelse maatschappij Cricks & Martin.

De meeste opnamen waren evenwel van het Franse Pathé Frères. Verrassend is dit niet, aangezien Pathé vanaf 1905 een verkoopfiliaal bezat in Amsterdam dat als een gemakkelijke uitvalsbasis diende voor de cameramannen van de maatschappij.

Vanaf 1911 pakte Pathé de zaken systematischer aan en werd het Nederlandse productiefiliaal Hollandsche Film opgericht (ook in andere landen had Pathé eigen productieafdelingen). Als regisseur keerde Alfred Machin terug naar Nederland, deze keer samen met cameraman Paul Sablon en een aantal acteurs en actrices. Zij namen dertien korte speelfilms op. Het merendeel van deze films speelde zich af in een typisch Hollands decor, bijvoorbeeld rond Volendam, en behandelde onderwerpen als de visserij, de landbouw of de Nederlandse geschiedenis.

Couleur locale

De films waren vooral bedoeld voor vertoningen in het buitenland, waar de Nederlandse couleur locale als exotisch werd ervaren. Eén film was echter wel voor de Nederlandse markt gemaakt: Het vervloekte geld met in de hoofdrol de beroemde acteur Louis Bouwmeester. Deze film werd dan ook als eerste van de serie in Nederland uitgebracht.

In 1913 kwam Machin opnieuw naar Nederland, nu om voor het Belgische Pathé-filiaal Belge-Cinéma Film de film Het meisje uit de bloemenvelden op te nemen. Dit was een lange speelfilm, met boeren, een boerinnetje en eeuwig draaiende molens.

Eerste Duits-Nederlandse coproductie

Naast Pathé waren in die jaren ook een aantal Duitse maatschappijen in Nederland aanwezig. Rond de vissersplaatsen aan de Zuiderzee filmden zij Des Meeres und der Liebe wellen en Auf einsamer Insel.

De regisseur van deze laatse film, Joseph Delmont, was tevens verantwoordelijk voor de Duitse misdaadfilm Der geheimnisvolle Klub, die in 1913 onder andere in Scheveningen en Rotterdam werd opgenomen. De film werd in Nederland onder de titel De geheime club uitgebracht door distributeur Jean Desmet.