Animeer je klas: Eye’s gastles in de praktijk

Als Eye’s gastdocent Pauline met een grote koffer in haar hand het klaslokaal van groep 4 en 5 van de St. Jozefschool binnenloopt, staat leerling Mees al klaar in de deuropening. “We gaan film maken toch?,” vraagt hij. Mees’ leraar Igor Ronckers boekte voor vandaag een bijzondere les uit het aanbod van Eye Filmmuseum: Animeer je klas.

Animeer je klas is een stop-motion gastles die plaatsvindt in het eigen klaslokaal. Een museumdocent van Eye neemt alle benodigdheden mee. Eye biedt deze en andere creatieve gastlessen over film en beeldtaal aan voor basisscholen in heel Nederland. Hierbij ontdekken kinderen op speelse wijze wat film is en wat je er zelf mee kunt.

“Onze leerlingen zijn bekend met verschillende kunstdisciplines,” vertelt Igor, “maar film heeft nog geen plek onze kunstateliers." Zo’n animatie-les in eigen school ziet hij niet alleen als een mooie kennismaking met film voor de basisschoolkinderen, maar ook als een manier van oriënteren op lesgeven over film.

Aandachtig kijken

“De stopmotion-gastles Animeer je klas is altijd weer een groot succes”, vertelt Pauline. “De leerlingen maken een verhaal over de stoelen in het lokaal waarop ze ogen, brillen en monden aanbrengen. De stoelen worden personages die de leerlingen tot leven brengen. Op de tablet die ik meebreng, zien ze hun eigen korte animatiefilm ontstaan.”

Maar dat is nog niet alles, want de leerlingen duiken ook op een speelse manier in de filmgeschiedenis. Hoe je kinderen daar enthousiast voor maakt, ze uitdaagt om aandachtig te kijken en prikkelt om hun creativiteit te gebruiken bij het filmmaken, is Pauline’s specialiteit.

“Honderd jaar geleden was er nog geen iPad en ook geen tv”, vertelt Pauline aan de kinderen. “Je had een doek waarop film werd geprojecteerd en dat kwam met het circus mee.” De kinderen knikken. Pauline vraagt ze om te vertellen vanuit hun eigen beleving: “Wie kan er vertellen over zijn lievelingstekenfilm?” Bugs Bunny, Encanto en Minions blijken de favorieten.

Dat gebruikt Pauline als aanzet om uit te leggen hoe animatie in z’n werk gaat. Ze heeft oude films meegenomen uit het museum die ze gaan kijken. Maar eerst deelt Pauline filmstroken uit die de kinderen aandachtig bestuderen. “Dit is één seconde film. Kijk, je ziet maar kleine veranderingen van de eerste foto naar de laatste”, legt Pauline uit.

Van honderd jaar geleden naar nu

De filmfragmenten van vroeger en nu, vertoond op het digibord, prikkelen zichtbaar de fantasie van de kinderen. De kinderen vinden de korte fragmenten grappig en soms een beetje raar. Gastdocent Pauline legt uit: “Dat komt doordat we aan heel andere films gewend zijn in deze tijd. Film zag er honderd jaar geleden best anders uit. Als je films door tijd heen bekijkt, ervaar je dat film eigenlijk steeds leuker werd met de komst van kleurenfilms en vrolijke muziek bij de beelden.”

Als Pauline vraagt wat je als filmmaker met een gieter kunt – ”gekke dingen, dingen die in het echt niet kunnen” – hoeven de kinderen niet lang na te denken. “Hij kan vliegen, wel honderd kilometer per uur”, roept de één. Een ander zegt dat die kan veranderen van kleur. En weer een ander bedenkt dat de gieter een baby’tje krijgt.

Hoe je zelf in een handomdraai filmkarakters creëert, ondervinden de kinderen terwijl ze twee stoelen uit het klaslokaal voorzien van papieren monden, neuzen en brillen. Giechelend steken de leerlingen hun vingers op bij Pauline’s vraag welke namen bij de stoelpersonages passen. Gerda en Jan-Bertus wordt het. Na het beluisteren van vrolijke, verdrietige en spannende muziek, kiezen ze voor up-tempo beats.

Personages tot leven brengen

“We hebben de personages, we hebben de muziek. En nu laten we ze meebewegen!” zegt Pauline. De kinderen pakken de stoelpersonages Gerda en Jan-Bertus op en laten ze draaien en dansen terwijl Pauline tientallen foto’s maakt met de iPad. Het principe van het maken van een animatiefilm hadden de kinderen al uitgelegd gekregen: door de beelden achter elkaar te ‘plakken’ ontstaat de film en komen de personages tot leven.

Het bekijken van een zelfgemaakte animatiefilm heeft altijd iets magisch. Want alles kan met film. En het is verbazingwekkend hoe weinig middelen je daarvoor nodig hebt. Je fantasie is het belangrijkste ingrediënt. “Wat hebben jullie geleerd dat jullie nog niet wisten?” wil Pauline weten. De kinderen vullen elkaar aan. “Het is grappig dat de stoelen meebewogen op de muziek”, zegt een leerling, “Als er geen muziek is, is film een beetje saai.” “Muziek laat je iets voelen”, zegt een ander.

Pauline pakt haar koffer en lacht tevreden. In anderhalf uur tijd hebben de leerlingen ontdekt hoe films zich ontwikkelden tot de onbegrensde mogelijkheden van vandaag. En ze hebben ondervonden wat voor effecten je kunt bereiken als je samen je fantasie gebruikt en je eigen film maakt.

Deze gastles is op locatie gegeven naar aanleiding van een winactie in juni 2022; een samenwerking tussen Filmhub Zuid en Eye Filmmuseum.