Hollands Hollywood en de Nederlandse geluidsstudio’s
Echte veranderingen in de Nederlandse filmproductie ontstonden pas met de komst van de geluidsfilm. Aanvankelijk reisden Nederlandse muzikanten nog naar de Paramount-studio’s in Joinville (Frankrijk) of de Engelse Elstree Studios.
Maar door de opkomende vraag naar Nederlandse geluidsspeelfilms ontstond ook in ons land behoefte aan goed geoutilleerde filmstudio’s. De eersten die de stap zetten waren de gebroeders Isaac en Jules Biedermann. In 1930 richtten zij Cinetone op, een maatschappij die aanvankelijk korte geluidssmalfilms produceerde.
In een oud fabriekspand aan de Duivendrechtsekade, ten zuiden van Amsterdam, vestigden ze in 1933 hun geluidsfilmstudio. Onder de naam Cinetone Studio’s zou het complex uitgroeien tot de belangrijkste filmstudio van Nederland. De eerste films werden er in 1933 opgenomen.
De allereerste, de Belgische speelfilm Meisjes in vrijheid / Filles en liberté, is nooit uitgebracht, maar de tweede film De Jantjes werd een ongekend succes en vestigde de naam van Cinetone. In de jaren dertig werden meer dan twintig speelfilms in Cinetone opgenomen en kreeg de studio de bijnaam ‘Hollands Hollywood’.
Een tweede studio verrees in Eindhoven: Philiwood, het complex waar de ‘eerste Nederlandse speelfilm’ Willem van Oranje is gemaakt. Dit bleek uiteindelijk de enige speelfilm die in Eindhoven werd opgenomen. Wel werd de studio nog gebruikt voor de fameuze poppenanimatiefilms die de Hongaarse regisseur George Pàl in opdracht van Philips maakte.
De derde poging een geluidsstudio in Nederland te vestigen werd een enorme flop. In de zomer van 1933 vervoegde de Belgische zakenman Adhemar Rijckaert zich bij de burgemeester van Ter Heijde met het voorstel een studio met de naam Filco Filmstudio’s te bouwen in zijn gemeente. Burgemeester en wethouders gingen akkoord en de eerste bouwactiviteiten namen hun aanvang. Al snel bleek dat Rijckaert niet aan zijn financiële verplichtingen kon voldoen. Hij werd als ongewenste vreemdeling het land uitgezet en Ter Heijde was een half afgebouwde bouwval rijker.
Die derde studio kwam er toch, en wel in Wassenaar. In 1935 opende Loet C. Barnstijn daar zijn Filmstad Wassenaar, een complex met twee geluidsstudio’s op het landgoed Oosterbeek. De eerste film die er geproduceerd werd was Het mysterie van de Mondscheinsonate.
Barnstijn had grootse plannen, maar het tij zat tegen. De hype was over en er werden steeds minder Nederlandse speelfilms geproduceerd. Om een faillissement te voorkomen moest Barnstijn zich zelfs gaan richten op de productie van smalfilms.
