Bekijk de digitale tentoonstelling in jouw huiskamer
Het programma is een week online beschikbaar vanaf 9 maart t/m 19 maart (16.00u) op de Eye Film Player. In die week kun je deze films zo vaak kijken als je maar wilt:
9 — 19 maart 2021
De films zijn zo verschillend als de kunstenaars zelf. Er zitten vroege en gloednieuwe films tussen, klassiekers en onbekende werken en films van drie maar ook van 50 minuten. Het zijn films van kunstenaars wier oeuvre zich begeeft op het snijvlak van film en beeldende kunst.
Om te vieren dat Eye dit jaar 75 jaar bestaat, stellen zeven kunstenaars een filmwerk ter beschikking voor een online tentoonstelling. Het zijn allen kunstenaars met wie Eye de afgelopen tien jaar tentoonstellingen heeft gemaakt.
Het programma is een week online beschikbaar vanaf 9 maart t/m 19 maart (16.00u) op de Eye Film Player. In die week kun je deze films zo vaak kijken als je maar wilt:
In veel van zijn films voert Francis Alÿs schijnbaar nutteloze handelingen uit in de openbare ruimte. Zo dwaalt hij urenlang door de straten van Mexico-Stad met een smeltend blok ijs; verplaatst hij een berg enkele centimeters met behulp van 500 vrijwilligers, of schept hij een emmer water van de ene zee in de andere. Maar het poëtische is, aldus de kunstenaar, ook politiek. Paradox of Praxis 5 is gefilmd in de Mexicaanse stad Ciudad Juárez, die verscheurd is door gewelddadige drugsbendes en een corrupte overheid. Door de donkere straten schopt Alÿs een brandende bal voor zich uit. De vlammen verlichten de ongeplaveide straten en de zwerfhonden, viaducten en goederentreinen die hij onderweg passeert.
In 2019 organiseerde Eye de eerste grote solotentoonstelling van Francis Alÿs in Nederland, nadat hij in 2018 de Eye Art & Film Prize ontving. Alÿs (1959) studeerde architectuur en vestigde zich in 1986 in Mexico-Stad, waar hij zich ontwikkelde tot beeldend kunstenaar. Hij is bekend om de korte films die hij maakt over de hele wereld, vaak in samenwerking met lokale gemeenschappen. Alÿs vertegenwoordigt België op de Biënnale van Venetië van 2022. Hij had solotentoonstellingen over de hele wereld, onder meer in MoMA, New York en Tate Modern, Londen.
In zijn vroege film The Eyeland (1999) toont de Braziliaanse kunstenaar Cao Guimarães zijn vermogen om terloopse poëzie in het alledaagse te ontdekken. De film begint met een tekst van de negentiende-eeuwse schrijver Nathaniel Hawthorne over vervreemding die optreedt wanneer je een tijd weg bent uit je vertrouwde omgeving. Cao Guimarães woonde op dat moment in Londen en in zijn beelden – geschoten op super8-film – observeert hij niet alleen de terloopse schoonheid van de stad, maar verbindt hij ook de tijdloosheid van het moment met de melancholie die daaronder schuilgaat.
Eye organiseerde in 2017 een grote dubbeltentoonstelling met het werk van Cao Guimarães en Apichatpong Weerasethakul: Locus. Guimarães (1965) is autodidact en werkt op het snijvlak van kunst en film, en met succes: zijn werk wordt niet alleen getoond op belangrijke filmfestivals als Cannes, Sundance en Venetië, maar ook tentoongesteld en aangekocht door musea als Tate Modern, Londen en Guggenheim Museum, New York. Een retrospectief van zijn films was te zien in MoMA, New York.
Looking for Langston is een vroeg werk van filmmaker en beeldend kunstenaar Isaac Julien. De film is een ode aan de Amerikaanse dichter en schrijver Langston Hughes (1901-1967). Hughes was prominent lid van de Harlem Renaissance, een intellectuele en artistieke beweging die in de jaren 20 ontstond rondom Afro-Amerikaanse kunstenaars en schrijvers. Isaac Julien onderzoekt de identiteit van Hughes als zwart én gay cultuuricoon. De film roept de sfeer op van een Harlemse speakeasy, vermengd met een Londense nachtclub in de jaren tachtig. De teksten zijn afkomstig uit werken van Hughes en andere prominente zwarte schrijvers. Het resultaat is een baanbrekende film die zwarte cultuur en homoseksualiteit viert.
Isaac Julien (1960) toonde in 2012 in Eye Ten Thousand Waves (2010), een grote video-installatie op tien schermen. Hierin wordt een tragisch ongeval waarbij Chinese arbeidsmigranten verdronken aan de Engelse kunst verbonden met een zestiende-eeuwse Chinese fabel. Julien begon zijn carrière als filmmaker in de jaren tachtig en was mede-oprichter van Sankofa Film and Video Collective. Ontevreden over de beperkingen van de filmindustrie richtte hij zich in de loop van de jaren steeds meer op het maken van experimentele filminstallaties. Interdisciplinaire samenwerkingsverbanden zijn een integraal onderdeel van zijn praktijk: in zijn films smelten poëzie, architectuur, dans, schilderkunst, muziek, fictie en werkelijkheid samen. Juliens werk wordt wereldwijd uitgebreid vertoond, verzameld en bekroond.
Een hond wacht in een auto. De ruiten raken beslagen en we horen het dier hijgen en zachtjes janken – het ongeduld en de onrust werken aanstekelijk. De hond is volledig overgeleverd aan mensen om uit deze situatie te komen. Janis Rafa verbindt het beeld met vroege Sovjet-ruimtevluchten, waarbij honden bij wijze van experiment de ruimte in werden geschoten. Waiting for the Time to Pass is een nieuw werk, gemaakt tijdens de coronapandemie: ook de associatie met de beperkte bewegingsvrijheid en onzekerheid van de lockdowns ligt voor de hand. In haar eerdere werk leverde Rafa al vaker subtiel commentaar op de ecologische ramp die het antropocentrisme veroorzaakt.
Janis Rafa (1984) is beeldend kunstenaar en filmmaker. Haar werk was te zien in Eye’s tentoonstelling Close-Up: A New Generation of Film and Video Artists in the Netherlands in 2016. Ze was artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam en haar werk was te zien in musea als Centre Pompidou, Parijs, MoMA, New York en Tate Modern, Londen. Met haar eerste speelfilm Kala azar (2020) won ze de VEVAM Fonds Prijs van het Forum van de Regisseurs en de Prijs van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten.
City Deep is de elfde film uit Drawings for Projection, een serie animatiefilms waar William Kentridge sinds 1989 aan werkt. City Deep gaat over zogenaamde zama zama mijnwerkers, die in verlaten mijnen op de rand van de illegaliteit zoeken naar restjes goud. Kentridge vermengt de wereld van de mijnwerkers met onder meer de Johannesburg Art Gallery, gebouwd tijdens de hoogtijdagen van de goudindustrie en het kolonialisme.
Met Drawings for Projection brak Kentridge internationaal door als geëngageerd kunstenaar die begaan is met de ontwikkelingen in zijn geboorteland. De films belichten de bewogen geschiedenis van Zuid-Afrika. “Ik heb nooit illustraties van Apartheid willen maken”, zegt hij in een interview. “Maar de tekeningen en films worden wel gevoed en komen voort uit de geschonden samenleving die er het gevolg van is.”
Het werk van William Kentridge (1955) was tweemaal onderwerp van een solotentoonstelling bij Eye. In 2015 was If We Ever Get to Heaven te zien en in 2019 volgde Ten Drawings for Projection, ter ere van de grote schenking die de kunstenaar in 2016 aan Eye deed. Kentridge is bekend vanwege zijn bijzondere animatiefilms, houtskooltekeningen en installaties opgebouwd uit film, geluid, muziek en objecten. Ook is hij een veelgevraagd opera- en theaterregisseur. Voor O Sentimental Machine, een installatie die Kentridge maakte voor de Biënnale van Istanbul in 2015, gebruikte hij filmfragmenten uit de collectie van Eye.
De korte film Nellie is geïnspireerd op Cornelia van Rijn, de buitenechtelijke dochter van Rembrandt. Ze emigreerde op zestienjarige leeftijd naar Batavia en werd, voor zover we weten, nooit geportretteerd door haar vader. Verder is weinig bekend over haar leven. Fiona Tan geeft de jonge vrouw nu alsnog een gezicht. Met minimale middelen suggereert ze in korte tijd een complex verhaal. De exotische westerse blik op het ‘Verre Oosten’, op de koloniën, is een centraal thema in het oeuvre van Tan. Ook onderzoek naar herinnering, geschiedenis en archieven keert vaker terug in haar werk.
Al in het eerste jaar van haar nieuwe onderkomen in Amsterdam-Noord toonde Eye werk van Fiona Tan, in de tentoonstelling Expanded Cinema (2012), samen met werk van Isaac Julien en Yang Fudong. Tans werk wordt veelvuldig internationaal tentoongesteld en verzameld. Ze vertegenwoordigde Nederland op de 53e Biënnale van Venetië en recente solotentoonstellingen vonden plaats in Museum Ludwig, Keulen; Museum für Moderne Kunst, Frankfurt en Museum De Pont, Tilburg. Voor 2022 staat een solotentoonstelling bij Eye gepland.
Deze korte film is gebaseerd op het werk van de Uruguayaanse schrijver Felisberto Hernández (1902-1964), die door velen wordt gezien als de vader van het magisch realisme in de literatuur. In Unmistaken Hands brengen Quay Brothers een ode aan Hérnandez, waarbij ze verschillende van diens verhalen met elkaar vermengen. Eye toonde deze film eerder eenmalig in een bijzondere presentatie in Onze Lieve Heer op Solder, een voormalige 17e-eeuwse schuilkerk in Amsterdam. Quay Brothers hebben een bijzondere interesse in onbekende, marginale figuren uit de kunstgeschiedenis. Ze laten zich veelal inspireren door schrijvers en kunstenaars uit Oost-Europa, maar gebruiken ook andere uiteenlopende bronnen: van Gilgamesch en outsiderkunst tot Franz Kafka; van medische instrumenten tot Zuid-Amerikaanse literatuur.
Stephen en Timothy Quay werden in 1947 als eeneiige tweeling geboren in Pennsylvania en vestigden zich eind jaren 70 in Londen. In 2013 wijdde Eye als eerste museum in Europa een tentoonstelling aan het werk van de broers: Quay Brothers’ Universum. De Quays werken met een breed palet aan technieken, waaronder cut-out, stop motion, poppenanimatie, illustraties en decorontwerp. Het werk van Quay Brothers wordt getoond op filmfestivals in de hele wereld. Ook werken ze veelvuldig samen met componisten en operaregisseurs: zo ontwierpen ze in 2016 de set voor de opera The Theatre of the World van Louis Andriessen, geregisseerd door Pierre Audi.
Steun Eye. Word lid van de Eye Society.