Ik ben twintig

Met de oorlog in Oekraïne en de harde repressie van Poetin lijkt Rusland terug te keren naar de dictatoriale tijden van Stalin, in een hedendaags jasje. Anders was dat in de late jaren vijftig en vroege jaren zestig, toen Nikita Chroesjtsjov ruimte gaf voor politieke hervormingen en ook het culturele klimaat (relatief) liberaler werd.

Filmers als Andrej Tarkovski, Michail Kalatozov, Marlen Choetsjiev en Andrej Kontsjalovski maakten gebruik van nieuwe vrijheden tijdens de 'Dooi'. Wat niet betekende dat de censuur alles toestond: Tarkovski kreeg in toenemende mate te maken met kritiek op het artistiek-vrijzinnige (‘subjectieve’) gehalte van zijn films. Anderen stopten met filmen of pasten zich aan onder het bewind van Chroestsjovs opvolger, Leonid Brezjnev.

Aansluiten bij een trend

Ik ben twintig volgt drie jongemannen op de grens van volwassenheid, die niet veel meer doen dan rondslenteren door Moskou, zonder grootse idealen na te streven. In de tekening van de zinloosheid en absurditeit van het leven sluit de film aan bij een trend die terug te vinden is in veel andere Europese films uit de vroege jaren zestig. Ik ben twintig werd voor het grootste deel op locatie gedraaid in de straten van Moskou.

Controversieel

Een eerste versie was voltooid in 1962, onder de titel Ilich's Gate, maar de uitbreng werd vertraagd nadat partijleider Chroesjtsjov kritiek had geleverd bij een preview. Hij stoorde zich met name aan de scène waarin een van de personages in een droomsequentie een gesprek voert met zijn aan het front gesneuvelde vader. Ook het gefilmde optreden van destijds populaire dichters als Jevgeni Jevtoesjenko en Andrej Voznesenski vond geen genade.

De film bereikte hierdoor pas in 1965 de bioscopen, in een nieuwe montage en met een nieuwe titel, Ik ben twintig. Desondanks bleef de film controversieel in de Sovjet-Unie.

Vertoning op 35mm (Eye-collectie).